Financial assistance – czyli skąd wziąć pieniądze na wykup menadżerski?

Nabycie spółki za pieniądze spółki? Brzmi kusząco. Pod zgrabną nazwą financial assistance kryje się finansowanie przez spółkę nabycia lub objęcia jej akcji własnych. Konstrukcja ta często wykorzystywana jest przy wykupach menadżerskich. Menadżerowi zamierzający nabyć akcje spółki potrzebują środków na realizację transakcji. Sama spółka może ułatwić przeprowadzenie takiego zamierzenia albo przez udzielenie finansowania (w postaci pożyczki, zaliczkowej wypłaty) albo poprzez udzielenie zabezpieczenia dla finansowania od innego podmiotu (m.in.  banku) – np. poręczenia.

 

shutterstock_72119359

Przykładowa transakcja z wykorzystaniem financial assistance może wyglądać tak: grupa inwestorów (np. obecnych członków zarządu) zamierza nabyć akcje spółki. W tym celu zakładają spółkę specjalnego przeznaczenia (tzw. SPV), w którą angażują niewielkie środki własne. SPV zaciąga kredyt i kupuje akcje spółki celu. Zabezpieczeniem kredytu są aktywa spółki, której akcje są przedmiotem transakcji. Transakcja może również przebiegać w ten sposób, iż to sama spółka udzieli inwestorowi środków na nabycie jej akcji (np. w postaci pożyczki).

Kiedyś działanie takie było co do zasady zakazane. Obserwacja rynku pokazała jednak, iż wykupy menadżerskie stymulują spółki, zwiększają ich efektywność i wpływają na poprawę płynności akcji. Menadżerowie, którzy zainwestowali w akcje są mocno zmotywowani, aby rozwijać spółkę i zwiększać jej zyski. Dlatego obecnie udział spółki w finansowaniu nabywania lub obejmowania jej akcji własnych jest aprobowane, jednak powinno odbywać się pod określonymi w ustawie warunkami.

Spółka zobowiązana jest zbadać wypłacalność podmiotu, któremu udziela finansowania. Swoje aktywa Spółka może zaangażować (lub zaryzykować nimi w przypadku zabezpieczenia)  tylko za wynagrodzeniem, które ustalone zostanie na warunkach rynkowych. Środki przeznaczone na ten cel muszą pochodzić ze specjalnie utworzonego kapitału rezerwowego, do którego przelane są kwoty z tzw. czystego zysku. Tym samym udzielenie takiego wsparcia następuje ze środków, którymi akcjonariusze mogą dysponować w celu wypłaty dywidendy. Jeśli kondycja spółki nie jest na tyle dobra, aby generować zyski dla akcjonariuszy, zaangażowanie spółki w transakcję w ogóle nie będzie możliwe. Nadto w celu jej przeprowadzenia konieczne jest włączenie akcjonariuszy już na bardzo wczesnym etapie, gdyż to walne zgromadzenie tworzy kapitały w spółce i decyduje o ich przeznaczeniu.

Wobec tego spółka może wchodzić w takie transakcje tylko wtedy, gdy ją na to stać i przy założeniu, że istnieje realna możliwość odzyskania zaangażowanych środków. Zarząd sporządza specjalne sprawozdanie, w którym wskazuje przyczyny i cel finansowania, interes spółki w finansowaniu, warunki finansowania, cenę nabycia akcji oraz wpływ finansowania na ryzyko w zakresie płynności i wypłacalności spółki. Sprawozdanie to przedkładane jest walnemu zgromadzeniu, składane do sądu rejestrowego oraz ogłaszane. Podstawą do zaangażowania się spółki w finansowanie jest ostatecznie uchwała walnego zgromadzenia.

Jak widać procedura jest mocno skomplikowana i długotrwała. Jej założeniem jest pełna transparentność zarówno względem akcjonariuszy, jak i wierzycieli.

Nie każda konstrukcja wykupu menadżerskiego wymagać będzie jednak przeprowadzenia tak złożonego procesu. Ale to już inny temat.