Grupy spółek w projekcie nowelizacji KSH

Komisja do spraw reformy nadzoru właścicielskiego przy Ministerstwie Aktywów Państwowych skierowała projekt nowelizacji kodeksu spółek handlowych do konsultacji publicznych. Nowe przepisy mają regulować zasady funkcjonowania spółek w ramach grup kapitałowych. Regulacja ma w szczególności normować podległość spółek zależnych wobec spółek dominujących.

Problem braku regulacji funkcjonowania holdingów poruszany był w piśmiennictwie niemalże od początku obowiązywania kodeksu spółek handlowych. Grupy spółek stały się popularne wraz z wejściem potężnych, zagranicznych koncernów, które praktykowały rozbudowane struktury obejmujące wiele szczebli zależności. Braki regulacyjne szczególnie odczuwalne są w obszarze interesu spółki zależnej na tle interesu całej grupy, jak i odpowiedzialności zarządów spółek zależnych za decyzje narzucone przez spółki matki.

Nowe prawo holdingowe wprowadza definicje grupy spółek, która obejmować ma spółkę dominującą i spółki od niej zależne, kierujące się – zgodnie z umową albo statutem – wspólną strategią gospodarczą (interes grupy spółek). Przynależność do grupy spółek będzie podlegała ujawnieniu w KRS. Zgodnie z nowelizacją . Spółka dominująca oraz spółka zależna, uczestnicząca w grupie spółek, obok interesu spółki kieruje się interesem grupy spółek, o ile nie narusza to uzasadnionego interesu wierzycieli i mniejszościowych wspólników albo akcjonariuszy spółki zależnej.

Nowe przepisu przyznają spółce dominującej prawo do wydawania spółkom zależnym wiążących poleceń. Odmowa odpowiedzi będzie możliwa tylko w określonych okolicznościach i nie będzie dotyczyć spółek jednoosobowych. Z drugiej strony nowelizacja przerzuca odpowiedzialność za tego typu decyzje na spółkę dominującą. W szczególności spółka dominująca będzie mogła ponieść odpowiedzialność odszkodowawczą wobec wspólników mniejszościowych spółki córki, która została poszkodowana przez niekorzystne polecenie. Co więcej, spółka dominująca może ponieść odpowiedzialność wobec wierzycieli spółki zależnej, jeżeli ta stała się niewypłacalna na skutek wykonania polecenia spółki matki.

pexels-lukas-684387

Projekt przewiduje także poszerzenie uprawnień rad nadzorczych. Organy te będą mogły ustanawiać doraźne lub stałe komitetu powołane do pełnienia określonych czynności nadzorczych. Umowa spółki będzie mogła przewidywać szerokie upoważnienie dla rady nadzorczej do powoływania zewnętrznych doradców uprawnionych do zbadania określonego zagadnienia związanego z funkcjonowanie spółki. Tego typu doradcy wybierani będą przez radę nadzorczą, na koszt spółki. Ponadto nowelizacja w sposób wyraźny wskazuje na prawo rady nadzorczej do pozyskiwania wszelkich informacji od zarządu dotyczących aktualnej sytuacji spółki.

Dyskusje na temat zmian w systemie nadzoru korporacyjnego oraz funkcjonowaniu holdingów są jak najbardziej potrzebne. Zaproponowany projekt na pewno jest krokiem w kierunku uregulowania trudnego zagadnienia. Wątpliwości może jednak budzić skuteczność takiego unormowania. Grupę kapitałową buduje się bowiem po to, aby rozproszyć odpowiedzialność za poszczególne przedsięwzięcia. Wobec tego można przypuszczać, że będą podejmowane wszelkie próby unikania odpowiedzialności spółki dominującej za polecenia wydawane spółkom zależnym. Oczywistym sposobem na takie działanie będzie unikanie sformalizowanych wypowiedzi i posługiwanie się mniej lub bardziej subtelnymi naciskami na zarządy spółek zależnych. W związku z tym trudno powiedzieć, czy nowelizacja w obecnym kształcie będzie miała szansę osiągnąć cele, które przyświecały jej autorom.

Z całą treścią projektu można zapoznać się tutaj. Uwagi w ramach konsultacji społecznych można zgłaszać aż do 19 września 2020 r.