Społeczna odpowiedzialność biznesu (CSR) a sprawozdanie z działalności spółki – część II

W poprzednim wpisie informowałem o zmianach w zasadach sporządzania sprawozdań z działalności spółki i zyskujących na znaczeniu wiadomościach dotyczących wskaźników niefinansowych spółki. Dzisiaj chciałbym zająć się bardziej szczegółowo kwestią tego, jakie obowiązki w zakresie społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR) nałożył ustawodawca na największych graczy na rynku.

Tytułem wstępu – poszerzone zasady raportowania o kwestiach niefinansowych (CSR) zostały obligatoryjnie nałożone na tzw. jednostki zaufania publicznego. Do jednostek tego typu należą m.in. wszelkiego rodzaju podmioty rynku finansowego, tj. banki, fundusze inwestycyjne, towarzystwa ubezpieczeniowe, SKOK-i, instytucje płatnicze, a także alternatywne spółki inwestycyjne i podmioty nimi zarządzające oraz emitenci papierów wartościowych dopuszczonych do obrotu na rynku giełdowym i alternatywnym. Jednocześnie obowiązek ten nie będzie dotyczył niewielkich podmiotów (np. większości start-upów fintechowych), gdyż ciąży on na podmiotach, które w dwóch kolejnych latach obrotowych wykazywać będą średnioroczne zatrudnienie co najmniej w liczbie 500 osób w przeliczeniu na pełne etaty oraz sumę aktywów na poziomie 85.000.000,00 zł bądź przychód netto ze sprzedaży towarów i usług na poziomie 170.000.000,00 zł. W pewnym zakresie powyższe kryteria odnoszą się także do grup kapitałowych. W ich przypadku informację w zakresie dotyczącym kwestii niefinansowych zasadniczo sporządza jedynie jednostka dominująca, przy uwzględnieniu sytuacji całej grupy kapitałowej.

Zgodnie z art. 49b ustawy o rachunkowości podmioty, które spełniają powyższe kryteria, będą miały obowiązek ująć w swoim sprawozdaniu z działalności spółki jako wyodrębnioną część oświadczenie na temat informacji niefinansowych. Oświadczenie to powinno zawierać:

• zwięzły opis modelu biznesowego jednostki, tj. plan/model, według którego działa spółka, aby generować przychody i maksymalizować zysk;
• kluczowe niefinansowe wskaźniki efektywności związane z działalnością jednostki (opisywałem je poprzednio);
• opis polityk stosowanych przez jednostkę w odniesieniu do zagadnień społecznych, pracowniczych, środowiska naturalnego, poszanowania praw człowieka oraz przeciwdziałania korupcji, a także opis rezultatów stosowania tych polityk oraz opis procedur należytej staranności stosowanych w odniesieniu do wspomnianych powyżej zagadnień,

co oznacza ni mniej, ni więcej, tylko konieczność wskazania wszelkiej wdrożonej dokumentacji (np. polityk, strategii, regulaminów) oraz konkretnych działań, jakie spółka podejmuje w celu radzenia sobie ze zjawiskami niefinansowymi, z którymi się styka;

• opis istotnych ryzyk związanych z działalnością jednostki mogących wywierać niekorzystny wpływ na zagadnienia, o których mowa powyżej, w tym ryzyk związanych z produktami jednostki lub jej relacjami z otoczeniem zewnętrznym, w tym z kontrahentami, a także opis zarządzania tymi ryzykami.

W kontekście formy sporządzania powyższej informacji ustawa o rachunkowości pozwala na szeroką swobodę. Spółki mogą stosować dowolne zasady informowania, w tym standardy wypracowane w kraju, w Unii Europejskiej, a także na arenie międzynarodowej. Tytułem przykładu: spółka może powołać się na system ekozarządzania i audytu EMAS, inicjatywę ONZ Global Compact bądź wytyczne Organizacji Współpracy Regionalnej i Rozwoju (OECD) dla przedsiębiorstw wielonarodowych. Istotne jest jednak, aby spółka wyjaśniła, do jakich zasad lub standardów raportowania CSR się odnosi.

Nowelizacja ustawy o rachunkowości przyjmuje zasadę comply or explain (w wolnym tłumaczeniu: zastosuj się albo wytłumacz się). Jeżeli spółka nie stosuje polityk oraz procedur dotyczących zagadnień o znaczeniu niefinansowym, powinna wyjaśnić, dlaczego sytuacja tak wygląda, a nie inaczej. Szanując biznesowe znaczenie niektórych informacji niefinansowych, ustawodawca zezwolił na pominięcie w wyjątkowych przypadkach publikacji pewnych informacji, jeżeli miałyby one istotnie szkodliwy wpływ na sytuację rynkową spółki, przy czym o takim przemilczeniu spółka powinna poinformować w stosownym oświadczeniu. Nadto, dla zapewnienia pewnej elastyczności działania, spółka może sporządzić zupełnie odrębne sprawozdanie obejmujące CSR-y i opublikować je na swojej stronie internetowej w ciągu 6 miesięcy od dnia bilansowego.

Jak już wspominałem ostatnio, nowa regulacja dotycząca obowiązkowego udostępniania informacji o kwestiach niefinansowych dotyczyć będzie sprawozdań sporządzonych za rok obrotowy rozpoczynający się od 1 stycznia 2017 r.