Społeczna odpowiedzialność biznesu (CSR) a sprawozdanie z działalności spółki

Od przyszłego roku sprawozdanie z działalności spółki obejmować będzie nie tylko istotne informacje o stanie majątkowym i sytuacji finansowej spółki, ale zostanie poszerzone o dodatkowe elementy. Mowa tu o raportach CSR, czyli danych z zakresu odpowiedzialności społecznej przedsiębiorstw. CSR to już nie tylko kwestia prestiżu dla dużych przedsiębiorstw, ale także element budowania strategii mającej związek z działaniem na określonym rynku i w określonym społeczeństwie. Nic zatem dziwnego, że największe podmioty zostały zobowiązane do zamieszczania w sprawozdaniach takich informacji. Jak zatem będzie wyglądać poszerzone sprawozdanie z działalności spółki? Warto przyjrzeć się temu dokumentowi dokładniej i poznać reguły jego opracowywania.

Artykuł 49 ust. 3 ustawy o rachunkowości w brzmieniu znowelizowanym ustawą z dnia 15 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o rachunkowości precyzuje, iż sprawozdanie z działalności spółki powinno obejmować także co najmniej:

1)      kluczowe finansowe wskaźniki efektywności związane z działalnością jednostki;

2)      kluczowe niefinansowe wskaźniki efektywności związane z działalnością jednostki oraz informacje dotyczące zagadnień pracowniczych i środowiska naturalnego.

W pierwszej kolejności na pewno nasuwa się pytanie, czym są kluczowe wskaźniki efektywności? Dla osób bardziej zaznajomionych w tematyce inwestycyjnej na pewno bliższe sercu będzie pojęcie Key Performance Indicators – KPI’s (tak zwane „kej-pi-aje”). Jak możemy przeczytać w uzasadnieniu nowelizacji, KPI to wskaźniki umożliwiające jednostkom stwierdzenie, w jakim stopniu ich strategiczne cele i plany są realizowane. KPI zwykle określane są jako zestaw mierników stanu spółki, które mogą odnosić się do utrzymywania pewnej statystyki na określonym poziomie (np. przychód ze sprzedaży, poziom zadłużenia itp.) bądź też określone kamienie milowe, które spółka ma przekroczyć w danym okresie (np. zysk na bieżącej działalności gospodarczej).

Jeżeli chodzi o finansowe KPI, sprawa nie jest specjalnie skomplikowana, gdyż literatura i praktyka z zakresu zarządzania finansami spółki oraz controllingu dostarcza wiele możliwych wskaźników. Począwszy od poziomu wyniku na danym rodzaju działalności gospodarczej (np. sprzedaży), poprzez poziom EBIDTA (zysk operacyjny przed potrąceniem odsetek od zobowiązań oprocentowanych, podatków i amortyzacji), a kończąc na wskaźnikach zadłużenia. Poszczególnym wskaźnikom przypisuje określoną wagę i znaczenie, tak aby możliwe było określenie, w jakiej pozycji znajduje się spółka względem zakładanych planów i zamierzeń.

Ciekawsza jest natomiast tematyka niefinansowych wskaźników efektywności związanych z działalnością jednostki oraz informacji dotyczących zagadnień pracowniczych i środowiska naturalnego. Pod tym zawoalowanym terminem kryją się przede wszystkim zagadnienia dotyczące raportowania CSR, tj. raportowania w zakresie Społecznej Odpowiedzialności Biznesu (Corporate Social Responsibility). Raportowanie CSR dotyczy stosowanych przez spółkę działań w odniesieniu do zagadnień społecznych, pracowniczych, środowiska naturalnego, poszanowania praw człowieka oraz przeciwdziałania korupcji i łapownictwu.

arrow-2110610_1920

Skoro wiemy już, czego mogą dotyczyć niefinansowe wskaźniki efektywności, pozostaje sobie odpowiedzieć na pytanie, jak mogą one wyglądać? Zwykle niefinansowe KPI dotyczą minimalizacji negatywnego wpływu działalności spółki na środowisko, redukcji dyskryminacji w zatrudnieniu (np. poprzez dążenie do określonego parytetu płci wśród osób zatrudnionych) lub odstąpienia od outsourcingu produkcji do krajów nieprzestrzegających podstawowych praw człowieka. Aby wykazać stopień realizacji niefinansowych KPI, jako dobrą praktykę przyjmuje się prezentowanie danych porównawczych za ubiegły rok w celu przedstawienia tendencji i trendów w danym obszarze oddziaływania spółki.

W przypadku gdy w ocenie spółki któreś KPI nie są istotne do oceny rozwoju, wyników i sytuacji spółki, może ona odstąpić od ujawniania takich informacji w sprawozdaniu pod warunkiem wyjaśnienia, dlaczego w ten sposób kwalifikuje dany zestaw wskaźników. Jednocześnie z uwagi na potencjalne obciążenia finansowe związane z opracowywaniem informacji dotyczących realizacji KPI niefinansowych z przedmiotowego obowiązku zostały zwolnione jednostki małe i mikro.

Istotnym novum przewidzianym w nowelizacji, które nakazuje poważniej traktować kwestię KPI niefinansowych, jest to, iż w przypadku zaistnienia powiązań pomiędzy wartościami wykazanymi w rocznym sprawozdaniu finansowym a informacjami zawartymi w sprawozdaniu z działalności spółki sprawozdanie z działalności powinno zawierać odniesienia do kwot wykazanych w sprawozdaniu finansowym, a także dodatkowe wyjaśnienia dotyczące tych kwot (art. 49 ust. 3a ustawy o rachunkowości).

Doprecyzowanie zakresu sprawozdania z działalności spółki stanowi konsekwencję implementacji  dyrektywy 2014/95/UE (dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/95/UE z dnia 22 października 2014 r. zmieniającej dyrektywę 2013/34/UE w odniesieniu do ujawniania informacji niefinansowych i informacji dotyczących różnorodności przez niektóre duże jednostki oraz grupy [Dz. Urz. UE L 330 z 15.11.2014, str. 1, z późn. zm.]), która przykłada szczególną wagę do kwestii informowania o społecznej odpowiedzialności biznesu, co zresztą wpisuje się w trendy stosowane przez duże podmioty (w szczególności giełdowe) na liczących się zachodnich rynkach światowych.

Wprawdzie nowelizacja wchodzi w życie od 1 stycznia 2017 r., niemniej zgodnie z przepisami przejściowymi przyjętymi w nowelizacji zmiany zasad sprawozdawczości dotyczą sprawozdań sporządzonych za rok obrotowy rozpoczynający się od 1 stycznia 2017 r. W związku z powyższym praktyczne skutki nowelizacji wystąpią dopiero w przyszłym roku.

Dalsze informacje na temat szczegółowych zasad raportowania CSR zostaną omówione w kolejnych wpisach. Już wkrótce!