Zgody wymagane na sprzedaż przedsiębiorstwa

Sprzedaż przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części jest jedną z najbardziej strategicznych czynności, jakich może dokonać firma. Po podjęciu decyzji o sprzedaży, znalezieniu nabywcy i przebyciu trudów wynegocjowania jej warunków, z powodu zmęczenia materiału można zapomnieć o pewnych warunkach formalnych, które są konieczne dla sfinalizowania transakcji. Jakie to warunki, o tym dowiemy się w dzisiejszym wpisie.

Zgody korporacyjne

Podstawowym warunkiem koniecznym dla zawarcia umowy sprzedaży przedsiębiorstwa jest uzyskanie wewnętrznych zgód organów spółek uczestniczących w procesie. Jeżeli sprzedającym jest spółka z o.o. lub spółka akcyjna – warunkiem koniecznym jest uzyskanie zgody zgromadzenia wspólników / walnego zgromadzenia. Należy pamiętać, iż zgoda ta jest zawsze niezbędna i to niezależnie od postanowień umowy/statutu spółki. Brak zgody organu właścicielskiego skutkuje nieważnością umowy sprzedaży, chyba że taka zgoda zostanie udzielona następczo – w ciągu dwóch miesięcy od zawarcia umowy sprzedaży.

Konieczność uzyskania zgody innych organów i osób (np. rady nadzorczej albo ogółu wspólników spółki osobowej) mogą wynikać już z konkretnych postanowień umowy spółki, niemniej ich naruszenie nie będzie skutkować nieważnością umowy. Warto pamiętać, iż jeżeli jedną ze stron transakcji jest osoba fizyczna (np. przedsiębiorca) pozostająca w związku małżeńskim ze wspólnością majątkową – wówczas pojawia się konieczność uzyskania zgody małżonka. Co ciekawsze uzyskanie takiej zgody jest konieczne zarówno jeśli przedsiębiorca jest sprzedającym jak i kupującym. Brak zgody małżonka również skutkuje nieważnością umowy, chyba że małżonek udzieli swojej zgody następczo.

Zgoda Prezesa UOKiK na koncentrację

W przypadku, gdy sprzedaż przedsiębiorstwa następuje pomiędzy dużymi graczami na rynku – może pojawić się konieczność uzyskania zgody Prezesa UOKiK na koncentrację. To, czy taka zgoda będzie obowiązkowa zależy od wielu czynników związanych przede wszystkim ze skalą obrotów firm uczestniczących w transakcji, obecnie istniejącymi powiązaniami oraz proporcjami między Kupującym a Sprzedającym. Bardzo często ustalenie tego, czy zgoda Prezesa UOKiK jest nieodzowna wymaga wnikliwej analizy zarówno przez finansistów jak i prawników.

Przeanalizowanie warunków koncentracyjnych transakcji jest jednak konieczne, gdyż przeprowadzenie koncentracji bez wymaganej zgody rodzi zarówno odpowiedzialność finansową firm uczestniczących w procesie jak i odpowiedzialność karną osób, które proces przeprowadzały. Stąd pełna skrupulatność jest jak najbardziej zalecana.

O wymogu zgody Prezesa UOKiK na koncentracje warto pamiętać zawczasu, gdyż czas udzielania takiego zezwolenia może być dosyć długi. Standardowo, czas rozpoznania wniosku powinien wynosić nie dłużej niż miesiąc. Niemniej do okresu tego nie wlicza się czasu poświęconego na uzupełnianie dokumentów, a w gruncie rzeczy nigdy nie możemy przewidzieć czy organ antymonopolowy nie zażąda dodatkowych informacji w toku postępowania. Nadto, w szczególnie skomplikowanych przypadkach postępowanie może zostać wydłużone o 4 miesiące.

yes-2167843_1920

Zgody kredytodawców i obligatariuszy

Biorąc pod uwagę fakt, iż w dzisiejszych czasach niemalże wszystkie firmy posiłkują się w swojej działalności taką czy inną formą finansowania dłużnego – kredytodawcy bądź obligatariusze zwykle też będą mieli możliwość wyrażenia swojego zdania na temat planowanej sprzedaży. Konieczność uzyskania tego typu zgody pod rygorem natychmiastowej wymagalności długu zwykle zastrzegana jest w umowach kredytowych, niemniej nawet przy braku takiego zastrzeżenia warto pamiętać, że sprzedaż przedsiębiorstwa może być kwalifikowana jako okoliczność prowadząca do utraty zdolności kredytowej, która uzasadnia wypowiedzenie umowy kredytu na mocy przepisów Prawa Bankowego.

Z drugiej strony, standardem przy finansowaniu dłużnym działalności gospodarczej jest ustanawianie zabezpieczeń. W przypadku zabezpieczenia w formie zastawu rejestrowego, warto pamiętać, iż w umowie zastawniczej można zastrzec obowiązek uzyskiwania zgody zastawnika na zbycie rzeczy obciążonej. Sprzedaż przy braku takiej zgody będzie nieskuteczna.

Podsumowanie

Powyższy katalog zgód koniecznych dla sprzedaży przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części nie jest oczywiście wyczerpujący. Starałem się wymienić najczęściej występujące wymogi, niemniej w zależności od struktury danej firmy, branży w której działa, regulacji prawnych, które znajdują zastosowanie – może pojawić się konieczność uzyskania zgód jeszcze innych podmiotów lub organów administracyjnych. Przed przeprowadzeniem tak ważnej transakcji jaką jest sprzedaż przedsiębiorstwa warto poświęcić czas i uwagę na ustalenie listy zgód, które musimy uzyskać