Business judgement rule to nowa zasad odpowiedzialności członków organów spółek kapitałowych. Kodeks spółek handlowych w końcu wprost uznaje konieczność podejmowania ryzyka gospodarczego.

Zasada business judgement rule na zachodzie

Pojęcie business judgement pochodzi z anglosaskiego porządku prawnego. W systemie prawa common law opiera się na domniemaniu, że menadżerowie spółki działają w jej interesie. Sądy nie będą uwzględniać pozwów przeciwko członkom organów tak długo, jak działają oni w dobrej wierze, ze starannością jakiej można oczekiwać od uważnej osoby oraz z uzasadnionym przekonaniem podejmowania działań w najlepszym interesie spółki. Business judgement rule wychodzi z założenia, że zarządzający muszą mieć swobodę podejmowania decyzji bez nieustającej obawy przed możliwymi konsekwencjami prawnymi.

Polska odsłona business judgement rule

Polska wersja przepisów wskazuje warunki, w których członkowie organów spółki nie naruszają obowiązku dołożenia należytej staranności. Business judgment rule chroni członków organów o ile:

Postępują oni w sposób lojalny wobec spółki.
Działają w granicach uzasadnionego ryzyka gospodarczego.
Biorą pod uwagę informacje, analizy i opinie, które powinny być uwzględniane przy dokonywaniu starannej oceny.

Jak więc widać, przepis wprost wskazuje, iż ryzyko jest jednym z nieodzownych elementów prowadzenia działalności gospodarcze. To dzięki podejmowaniu uzasadnionego ryzyka gospodarczego spółki mogą osiągać zyski, wprowadzać innowacje czy podejmować działalność w nowych obszarach.

Twórcy reformy dążąc do wprowadzenia Business Judgement Rule do polskiej rzeczywistości gospodarczej pragną zwrócić uwagę na to, że działania członków organów powinny być oceniane nie retrospektywnie, przez pryzmat rezultatów, ale z perspektywy prawidłowości trybu podejmowania decyzji, w odniesieniu do momentu podejmowania tejże decyzji i okoliczności jej towarzyszących.
oficjalny komunikat Ministerstwa Aktywów Państwowych

Cywilno-karna problematyka

Nowelizacja dotyka bezpośrednio przepisów kodeksu spółek handlowych o odpowiedzialności odszkodowawczej. Niemniej jednak wydaje się, że wpływać będzie ona również na zakres odpowiedzialności karnej za tzw. działanie na szkodę spółki. Art. 296 § 1 kodeksu karnego mówi o odpowiedzialności karnej za nadużycie uprawnień lub niedopełnienie obowiązku. Jako niedopełnienie obowiązku przytacza się także niedochowanie należytej staranności przez członków zarządu. Nowe przepisy KSH wskazują na sytuacje, w których członkowie organu nie naruszają obowiązku dołożenia należytej staranności. Przemawia to za braniem zasady business judgement także przy ocenie karnej zachowań menadżerów. Miejmy nadzieję, że w taki sposób interpretowane będą przepisy nowelizacji.

Reforma corporate governance

Wprowadzenie business judgement rule stanowi element szerszej nowelizacji zasad ładu korporacyjnego. O innych zmianach pisałem już tutaj. Nowela wchodzi w życie 13 października 2022 r.

Bartosz
Olszewski

Adwokat, specjalista w zakresie restrukturyzacji i reorganizacji spółek oraz grup kapitałowych

Jestem adwokatem zajmującym się szeroko rozumianym prawem gospodarczym. Szczególnym zainteresowaniem darzę obszar transakcji M&A oraz procesów inwestycji kapitałowych i dłużnych. W swojej pracy staram się traktować problemy kompleksowo. Dlatego wiem, że szczególnie istotne są kwestie podatków i innych danin publicznoprawnych.

Od 2014 r. związany jestem z kancelarią Ślązak, Zapiór i Partnerzy. Doradzam klientom z różnych branż i sektorów – od przemysłu ciężkiego, przez podmioty medyczne, po sektor IT i nowych technologii. Reprezentuję interesy zarówno inwestorów, jak i obiektów akwizycji. To zróżnicowane doświadczenie nauczyło mnie spoglądać na problemy przedsiębiorców z różnych perspektyw.

Blog „Spółki z Górnej Półki” to swego rodzaju sposób „trzymania ręki na pulsie”. W dzisiejszej, dynamicznej rzeczywistości prawnej nie można sobie pozwolić na pozostanie w tyle.