Świadczenie na rzecz wspólnika wylecą z kosztów?

Ministerstwo chce ukrócić ukryte nieopodatkowane świadczenia spółki dla wspólników. Niemniej proponowane zapisy mogą zagrozić funkcjonowaniu firm rodzinnych a nawet grup kapitałowych.  Polski Ład ponownie budzi obawy i kontrowersje

Walka z ukrytymi dywidendami

Wedle uzasadnienia projektu zmian podatkowych w ramach Polskiego Ładu, rząd chce wprowadzić odrębne regulacje mające przeciwdziałać wypłacaniu ze spółki zysków w formie tzw. ukrytej dywidendy. W przypadku wypłaty „normalnej” dywidendy, spółka nie może jej zaliczyć w swoje koszty podatkowe. Dlatego mówi się, że dywidenda jest podwójnie opodatkowana. Najpierw spółka musi w pełni opodatkować swój zysk CIT’em, a następnie wspólnik płaci od wypłaconego zysku PIT.

Ukryta dywidenda może przybierać różne formy:
– płatności niezwiązane z prowadzoną działalnością gospodarczą,  
– transakcje o nierynkowym charakterze,
– nadmierne zadłużenie podatnika z różnych tytułów względem podmiotów powiązanych z grupy kapitałowej,
– użytkowanie przez podatnika składników majątku należących do wspólnika lub podmiotów powiązanych, które pierwotnie należały do podatnika.
W przypadku stwierdzenia, iż wypłacane świadczenie ma charakter ukrytej dywidendy, wartość tego świadczenia nie będzie kosztem uzyskania przychodu dla podatnika.

Uzasadnienie projektu ustawy – nr wykazie prac legislacyjnych UD260

Z inną sytuacją mamy do czynienia, gdy wspólnik świadczy na rzecz spółki jakieś usługi. W takim wypadku koszty tych usług są dla spółki kosztami podatkowymi i pomniejszają CIT. Ta zasada ma się jednak zmienić. Wspomniane formy rozliczeń fiskus zamierza traktować jako „ukrytą dywidendę”, której w koszty wrzucić nie można

Niejasny przepis

Cały problem w tym, że przepis, który ma regulować problematykę ukrytych dywidend jest wyjątkowo niejasny i trudny do zrozumienia.

Zgodnie z proponowanym art. 16 ust. 1 pkt 15b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych:

nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kosztów związanych z wykonywaniem świadczeń, których beneficjentem, bezpośrednio lub pośrednio, jest wspólnik lub podmiot powiązany bezpośrednio lub pośrednio z podatnikiem lub z tym wspólnikiem, jeżeli:
a) świadczenie lub zobowiązanie z którego to świadczenie wynika nie zostałoby udzielone na takich samych warunkach w całości lub części temu podmiotowi lub wspólnikowi, lub
b) w przypadku niewykonania świadczenia podatnik dysponowałby zyskiem netto w rozumieniu przepisów o rachunkowości za rok obrotowy, w którym świadczenie to zostało uwzględnione w wyniku finansowym,

Projektowany art. 16 ust. 1 pkt 15b) ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych

W przepisie próżno szukać postanowień, które ograniczałyby jego zastosowanie tylko do transakcji sztucznych czy nierynkowych (np. o zawyżonej wartości) . Przy jego obecnej redakcji istnieją uzasadnione obawy wyrzucenia z kosztów wszelkich świadczeń na rzecz podmiotów powiązanych.

Kto może na tym stracić?

Nowa regulacja może istotnie zwiększyć koszty wszelkich transakcji dokonywanych między spółką a jej właścicielami. Dotyczyć to może np. dzierżawienia na rzecz spółki majątku (w tym nieruchomości), czy świadczenia na jej rzecz profesjonalnych usług (np. programistycznych czy medycznych). Przepis też może być stosowany do transakcji przeprowadzanych w ramach grupy kapitałowej pomiędzy różnymi spółkami powiązanymi. Biorąc pod uwagę potencjalny zakres zastosowania legislacji, trzeba mieć nadzieję, iż przepis pozostanie doprecyzowany tak, aby odnosił się tylko do rzeczywiście „sztucznych” transakcji.