Wspólnik i Spółka pozwani równolegle

Jakiś czas temu pisałem o zasadach odpowiedzialności tzw. spółek z o.o. komandytowych. Starałem się wówczas wyjaśnić w jaki sposób i od kogo wierzyciel tego typu spółki może dochodzić swoich roszczeń. W związku jednak z niedawno zapadłym postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Katowicach chciałbym rozszerzyć nieco temat, gdyż orzeczenie rzuca nowe światło na praktyczny problem dochodzenia roszczeń od jakiegokolwiek rodzaju spółek osobowych.

W sprawie rozpatrywanej przez SA w Katowicach wierzyciel spółki jawnej wystąpił o nadanie na prawomocny nakaz zapłaty wydany przeciwko spółce jawnej klauzuli wykonalności przeciwko jej dwóm wspólniczkom w trybie art. 7781 k.p.c. W toku postępowania okazało się, że osoby, względem których miała zostać nadana klauzula wykonalności, w chwili wytoczenia spółce powództwa nie były już wspólniczkami tejże spółki. Zbyły one bowiem swój ogół praw i obowiązków wspólnika jakiś czas przed wniesieniem pozwu, a nowi wspólnicy zaniedbali obowiązku ujawnienia tego faktu w KRS.

W takim staniem faktycznym SA w Katowicach przyjął, iż nie jest możliwe nadanie klauzuli wykonalności przeciwko byłyby wspólnikom spółki jawnej w trybie art. 7781 k.p.c. Sąd Apelacyjny powołał się na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 października 2017 r. o sygn. akt SK 31/15, w którym Trybunał Konstytucyjny przyjął, iż stosowanie uproszczonego trybu nadawania klauzuli wykonalności przeciwko byłym wspólnikom pozbawia ich prawa do sądu. Osoby te bowiem nie uczestniczą w żaden sposób w postępowaniu merytorycznym prowadzonym przeciwko spółce (wszak nie są jej wspólnikami). Nie mogą w ramach tego postępowania podnosić argumentów kwestionujących zasadność roszczenia.  Natomiast ich możliwości działania w postępowaniu o nadanie klauzuli wykonalności są bardzo ograniczone, gdyż postępowanie to ma charakter właściwie tylko formalny i nie pozwala na kontestowanie dochodzonej wierzytelności. Z powyższych względów stosowanie uproszczonej procedury z art. 7781 k.p.c. przeciwko byłym wspólnikom naruszałoby konstytucyjne prawo do sądu i przez to jest niedopuszczalne.

clause-67401_1280

Czy oznacza to, że zbycie ogółu praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej pozwala uniknąć odpowiedzialności za jej długi? Oczywiście, że nie. Z art. 10 § 3 Kodeksu Spółek Handlowych jasno wynika, iż zbywca ogółu praw i obowiązków (stary wspólnik) oraz ich nabywca (nowy wspólnik) odpowiadają solidarnie za zobowiązania występującego wspólnika wobec spółki jak i zobowiązania samej spółki. Zbycie ogółu praw i obowiązków wspólnika spółki jawnej nie zwalnia wobec tego z odpowiedzialności osobistej za długi takiej spółki. Jakie wobec tego znaczenie ma wyrok SA w Katowicach? Interpretacja przedstawiona w wyroku (poparta argumentami natury konstytucyjnej) zakazuje jedynie korzystania z przywileju w nadawaniu klauzuli wykonalności względem byłych wspólników spółki osobowej. Innymi słowy, przeciwko byłym wspólnikom wierzyciel nie może skorzystać z drogi na skróty. Aby dochodzić odpowiedzialności byłych wspólników spółki osobowej trzeba ich pozwać. Wydaje się natomiast, że najlepiej zrobić to równolegle ze spółką, gdyż art. 31 § 2 Kodeksu Spółek Handlowych takie działanie dopuszcza.

Pozywanie spółki osobowej jednocześnie ze wspólnikiem zabezpiecza nas przed ewentualnym zbyciem ogółu praw i obowiązków wspólnika na osobę trzecią. Ponieważ nigdy nie możemy być pewni, czy wspólnik ujawniony w KRS nadal nim jest, równoległe pozywanie spółki i wspólnika może nam zaoszczędzić sporo czasu, a czasem nawet uchronić przed zarzutem przedawnienia.

Chętnych do zapoznania się z treścią orzeczeń zapraszam tutajtutaj.