COVID nie wstrzymał przedawnienia podatków

COVIDowe zawieszenie terminów w administracji nie odnosiło się do zobowiązań podatkowych – rozstrzygnął NSA. Prawo podatkowe stanowi niezależną gałąź przepisów i nie może być traktowane jako element prawa administracyjnego. Dlatego specustawa COVIDowa nie mogła wpłynąć na bieg termin przedawnienia podatków.

Niejasna specustawa COVIDowa

Naczelny Sąd Administracyjny zajął się istotną sprawą mającą wpływ na wiele sporów podatników z organami skarbowymi. Zagadnienie dotyczyło obowiązującego w początkowym okresie epidemii COVID-19 przepisu dotyczącego zawieszenia terminów. Przepis specustawy COVIDowej przewidywał zawieszenie biegu m.in. terminów przedawnienia przewidzianych przepisami prawa administracyjnego w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii COVID-19.

Na gruncie przedmiotowego przepisu powstała wątpliwość co do tego, czy znajduje on zastosowanie do przedawnienia zobowiązań podatkowych. W gruncie rzeczy chodziło o to, czy prawo podatkowe stanowi część prawa administracyjnego. Sprawa bynajmniej nie była jednoznaczna. Przykładowo Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi uznał, że przepisy prawa podatkowego są elementem prawa administracyjnego i zawieszenie również ich dotyczy.

Praktyka jednak pokazała, że art. 15zzr ust. 1 ustawy COVID-19 stosowany był przez organy podatkowe w sposób niejednolity, wręcz instrumentalny, tak, aby finalnie osiągnąć cel profiskalny. W sprawach, w których zastosowanie tej regulacji powodowało dla podatnika korzystny skutek w postaci wydłużenia terminu do dokonania czynności warunkującej prawo do zwolnienia podatkowego, prezentowano stanowisko, że jest to niedopuszczalne (twierdzono wówczas, że prawo podatkowe nie należy do prawa administracyjnego). W przypadku, zaś gdy w interesie organu podatkowego pozostawało wydłużenie terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego, za podstawę prawną uznawano art. 15zzr ust. 1 ustawy COVID-19 (uzasadniając, że przepisy prawa podatkowego są częścią prawa administracyjnego).

stanowisko Rzecznika Praw Obywatelskich

NSA na ratunek podatnikom

27 marca 2023 r. Naczelny Sąd Administracyjny podjął uchwałę korzystną dla podatników. Zgodnie z jej sentencją, wspomniany przepis ustawy covidowej nie dotyczył wstrzymania, rozpoczęcia i zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązań podatkowych. Swoją decyzję NSA uzasadnił przede wszystkim odrębnością przepisów prawa podatkowego. Zwrócono ponadto uwagę na zasadę rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika. Skoro ustawodawca nie objął przepisem w sposób jednoznaczny i wyraźny unormowań prawa podatkowego, to nie wolno sobie tego dopowiadać czy doprecyzowywać. Wątpliwość nie może być interpretowana na niekorzyść podatników.

Uchwała będzie miała istotne znaczenie dla spraw prowadzonych przed sądami administracyjnymi, dla których osią sporu jest przedawnienie zobowiązania. Uchwała z pewnością przyczyni się do ujednolicenia orzecznictwa i stworzenia spójnych zasad interpretacji przepisów.