Fundacja rodzinna – zakładanie i struktura
Fundacja rodzinna jest osobnym podmiotem względem fundatora. Ma z założenia pełnić funkcję skarbca rodziny. W konsekwencji trzeba ją utworzyć, wyposażyć w majątek i powołać jej funkcjonariuszy. Rolę swoistej konstytucji fundacji rodzinnej będzie pełnił jej statut, nadawany przez fundatora.
Fundacja rodzinna – jak ją założyć?
Do powstania fundacji rodzinnej konieczne jest oświadczenie fundatora o jej ustanowieniu. Takie oświadczenie może zostać złożone w akcie założycielskim albo w testamencie. Oba dokumenty sporządzamy u notariusza. Warto zauważyć, że ustawodawca przewidział możliwość tworzenia fundacji za życia przez więcej niż jednego fundatora. Może to mieć sens np. przy biznesach prowadzonych przez rodzeństwo.
Pierwszy tryb działania zarezerwowany jest dla tworzenia fundacji jeszcze za życia fundatora. Podobnie, jak przy spółkach kapitałowych, fundacja rodzinna będzie mogła działać od razu po sporządzeniu aktu założycielskiego. Dla uzyskania pełnej niezależności od fundatora, niezbędne będzie zgłoszenie jej do rejestru fundacji rodzinnych. Z drugiej strony tworzenie fundacji rodzinnej w testamencie oznacza, że powstanie ona dopiero po śmierci fundatora.
Ostatnią czynnością niezbędną do działania fundacji jest zasilenie jej w majątek np. w drodze darowizny albo spadku. Wprowadzone przepisy przewidują, iż transfer majątku od fundatora do fundacji nie jest obciążony żadnym dodatkowymi podatkami.
Uczestnicy fundacji
Struktura fundacji rodzinnej zakłada występowanie kilku kategorii jej uczestników. W orbicie fundacji występują następujące osoby:
- Fundator – twórca fundacji nadający jej statut i przekazujący do niej swój majątek. Jak wspomniano wcześniej, fundacja może mieć więcej niż jednego fundatora (np. rodzeństwo, małżonków itp.)
- Beneficjent fundacji – osoba uprawniona do otrzymywania środków z fundacji rodzinnej. Zasadniczo będą to członkowie rodziny fundatora. Jeżeli fundacja rodzinna jest jednak tworzona za jego życia, sam fundator również może być beneficjentem fundacji
- Zarząd – osoby zarządzające majątkiem fundacji i reprezentujące ją wobec osób trzecich
- Rada Nadzorcza (fakultatywnie) – osoby weryfikujące funkcjonowanie fundacji i jej zarządu
Statut fundacji
Podstawowym dokumentem regulującym zasady funkcjonowania fundacji rodzinnej jest jej statut. Statut fundacji nadaje jej fundator określając najbardziej podstawowe zasady jej funkcjonowania. Od nazwy przez siedzibę i cel – statut buduje swoistą konstytucję fundacji. Kluczowymi postanowieniami statutu będą oczywiście regulacje dotyczące sposobu określania beneficjentów fundacji. Niemniej ważnym postanowieniami będą te, które opisują tryb wyłaniania organów fundacji tj. członków zarządu i rady nadzorczej (jeżeli zostanie ona ustanowiona). Przepisy przewidują daleko idącą swobodę w możliwości tworzenia statutu fundacji rodzinnej. Może on także przewidywać wytyczne dotyczące zasad inwestowania jej majątku. Takie postanowienia mogą okazać się szczególnie przydatne w przypadku konkurencyjnych wizji prowadzenia biznesu przez następców fundatora.
Ten artykuł należy do serii artykułów poświęconych fundacji rodzinnej. Linki do pozostałych można znaleźć poniżej:
Fundacja Rodzinna już w maju 2023
Fundacja rodzinna – transparentność
Fundacja rodzinna – opodatkowanie nowej instytucji
Fundacja rodzinna – odpowiedzialność za długi fundatora
Fundacja rodzinna – elastyczne narzędzie
Fundacja rodzinna – ramy podatkowe
Fundacja rodzinna – podatki od wypłat do podmiotów powiązanych