Krajowy i globalny podatek minimalny w 2024
Polski podatek minimalny, po wielu perturbacjach, ostatecznie wszedł w życie od stycznia 2024 r. Równolegle z końcem 2023 r. upłynął termin wdrożenia dyrektywy unijnej w sprawie globalnego podatku minimalnego. Obie daniny starają się zwalczać ten sam problem arbitrażu podatkowego między krajami. Jednocześnie rozwiązania te mogą funkcjonować równolegle od siebie, co może okazać się bardzo kłopotliwe.
Globalny podatek minimalny w założeniach
Globalny podatek minimalny wynika z tzw. Dyrektywy Pilar II przyjętej pod koniec 2022 r.. Dyrektywa stanowi implementację rozwiązań przyjętych w ramach zasad wypracowanych przez OECD i zaakceptowanych przez przeszło 140 krajów. Globalny podatek minimalny zmierza ku dwóm celom. Po pierwsze dąży on do ograniczenia konkurencji podatkowej między państwami. Chodzi o to, aby niektóre państwa (w szczególności niewielkie) nie ściągały do siebie kapitału kusząc niewielkimi stawkami podatkowymi. Drugim celem dyrektywy jest zwalczanie zjawiska przenoszenia dochodów międzynarodowych grup kapitałowych do tych krajów, które posiadają najniższe opodatkowanie. Założeniem z perspektywy Pilar II jest poziom efektywnego opodatkowania w wysokości co najmniej 15%.
Dyrektywa Pilar II przewiduje dwa mechanizmy do osiągnięcia swoich celów. Pierwszy to zasada włączania dochodu do opodatkowania (IIR), zgodnie z którą spółka dominująca będzie musiała zapłacić podatek wyrównawczy z tytułu nisko opodatkowanych dochodów swoich spółek zależnych. Druga zasada – niedostatecznie opodatkowanych zysków (UTPR) znajduje zastosowanie, gdyby w kraju spółki dominującej występował niski poziom opodatkowania lub nie wdrożył on zasady IIR. Jak więc widać Globalny Podatek Minimalny ma ostatecznie prowadzić do dodatkowego opodatkowania w kraju spółki dominującej. Dyrektywa dopuszcza jedna możliwość wprowadzenia kwalifikowanego krajowego podatku wyrównawczego, który nakazywałby pobranie podatku w jurysdykcji stosującej niskie opodatkowanie.
Dyrektywa Pilar II z założenia nakierowana jest na duże krajowe i międzynarodowe grupy kapitałowe. Chodzi o organizacje, których roczny obrót wynosi łącznie co najmniej 750 mln euro. Dyrektywa Pilar II powinna zostać wdrożona do końca 2023 r. Już wiemy, że obowiązek ten nie został zrealizowany i nie wiadomo kiedy dokładnie zostanie wypełniony
Globalny podatek minimalny a polski podatek minimalny
1 stycznia 2024 r. po wielu perturbacjach, w życie wszedł polski podatek minimalny. Podatek ten płacić mają spółki, które poniosły stratę albo wykazały rentowność na poziomie mniejszym niż 2 proc. Ustawa zawiera jednak sporo wyłączeń zaś sam mechanizm kalkulacji tego podatku jest bardzo złożony. Dla potrzeb wymiaru podatku kalkulowana będzie alternatywna podstawa opodatkowania stanowiąca swego rodzaju dochód spółki oczyszczony z pozycji uznawanych przez ustawodawcę za „podejrzane”. Na liście cenzurowanej znalazły się np. koszty finansowania dłużnego, usług doradczych, usług marketingowych czy opłaty za korzystanie z praw własności intelektualnej. Jego założenia opisywałem we wrześniu ubiegłego roku.
Ponieważ krajowy ustawodawca nie wypowiedział się na razie na temat wdrażania dyrektywy Pilar II – nie wiemy jakie będą relacje polskiego podatku minimalnego do globalnego podatku minimalnego. Nie można jednak wykluczyć, że polskie spółki czeka zmaganie się obliczaniem (i potencjalnie płaceniem) obu tych danin.