Czy możliwa jest pożyczka w 15 minut? – przypadek Vivus Finance
Reklama stanowi potężne narzędzie w rękach przedsiębiorcy. Slogan „reklama jest dźwignią handlu” nie jest z pewnością sloganem wyolbrzymionym. Jeżeli jednak dźwignia okazuje się wadliwa, może spowodować odwrotny skutek, a nawet przynieść przedsiębiorcy wymierne straty. Przypadek ten doskonale ilustruje reklama stosowana przez spółkę Vivus Finance sp. z o.o., która decyzją z dnia 31 grudnia 2015r. została zdyscyplinowana przez Prezesa UOKiK za stosowanie reklamy wprowadzającej w błąd.
Vivus Finance to przedsiębiorcą zajmujący się przede wszystkim udzielaniem pożyczek. Spółka ta stosowała reklamy telewizyjne, internetowe oraz rozdawała ulotki zawierające obietnicę, że klient otrzyma pożyczone od niej pieniądze w ciągu 15 minut. Materiały te nie informowały jednak, że czas ten jest liczony od momentu pozytywnego rozpatrzenia wniosku o udzielenie pożyczki. Prezes UOKiK uznał więc, że brak było tam istotnej informacji o zawieranej umowie, a tym samym reklama wprowadzała konsumentów w błąd i stanowiła nieuczciwą praktykę rynkową.
Przypomnijmy bowiem, że nieuczciwą praktykę rynkową stanowi także zaniechanie wprowadzające w błąd, jeżeli pomija istotne informacje potrzebne przeciętnemu konsumentowi do podjęcia decyzji dotyczącej umowy i tym samym powoduje lub może powodować podjęcie przez przeciętnego konsumenta decyzji dotyczącej umowy, której inaczej by nie podjął. Innymi słowy, nie tylko kierunkowe działanie przedsiębiorcy może zostać uznane za nieuczciwą praktykę rynkową – za takową może zostać uznane także, w określonych przypadkach, brak odpowiedniego działania. Przemilczenie pewnego faktu również może wprowadzać konsumenta w błąd.
Co ciekawe, Vivus Finance usiłowała bronić się przed zarzutami stawianymi jej przez Urząd podnosząc, iż jej oferta skierowana jest do ludzi młodych i wykształconych, umiejących korzystać z ofert dostarczanych za pośrednictwem Internetu. Zdaniem spółki, jej klienci spełniali wyższe kryteria niż tzw. przeciętny konsument – dlatego też nie mogli zostać wprowadzeni w błąd tak brzmiącym sloganem. Vivus Finance zwróciła również uwagę, iż zwrot „w 15 minut” – choć może być odczytywany dosłownie – może również oznaczać obietnicę udzielenia pożyczki w sposób maksymalnie szybki, przy zachowaniu minimum formalności oraz przy zastosowaniu określonych procedur.
Prezes Urzędu uznał jednak, że adresatem zakwestionowanych praktyk stosowanych przez spółkę jest ogół konsumentów. Możliwość zawarcia umowy pożyczki z Vivus Finance nie jest bowiem w jakikolwiek sposób ograniczona – może ją zawrzeć każdy. Dodatkowo w toku postępowania sama spółka wskazywała, że zwrot „w 15 minut” rozumie w sposób dosłowny (ale liczony od pewnego momentu) – niezrozumiałe było zatem oczekiwanie, iż przeciętny konsument będzie interpretować ten przekaz reklamowy w sposób odmienny.
Prezes Urzędu w tym wypadku odstąpił od stosowania kary pieniężnej. Spółka zaprzestała stosowania reklamy wprowadzającej w błąd z dniem 23 grudnia 2015r. (w tym uzupełniła swoje reklamy o zwrot: „Czas 15 minut liczony jest od chwili wydania przez pożyczkodawcę pozytywnej oceny zdolności kredytowej wnioskodawcy”). Vivus Finance musi jednak opublikować na swojej stronie internetowej oraz w trzech dziennikach ogólnopolskich odpowiednie oświadczenie.