Rejestrowane związki partnerskie weszły w fazę prac projektowych
Rejestrowane związki partnerskie weszły w fazę prac projektowych. Za projekt odpowiedzialne jest Ministerstwo do spraw równości. Celem zmian jest wprowadzenie instytucji rejestrowanego związku partnerskiego, który mógłby zostać zawarty przez dwie osoby niezależnie od ich płci. Związek partnerski wpływałby na kwestie dotyczące dziedziczenia, wspólności małżeńskiej czy dostępu do informacji medycznych.
Związki partnerskie w obszarze zainteresowania rządu
Do wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów trafił projekt ustawy o rejestrowanych związkach partnerskich. Projekt objęty jest kuratelą Minister do spraw równości – Katarzyny Kotuli. Resort przytacza wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 12 grudnia 2023 r. w sprawie Przybyszewska. W przedmiotowym rozstrzygnięciu ETPCz stwierdził naruszenie przez Polskę Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności tj. prawa do poszanowania życia rodzinnego i prywatnego. Polska została zobowiązana do zapewnienia ram prawnych umożliwiających parom tej samej płci odpowiednie uznanie i ochronę ich związku.
Instytucja, nad którą pracuje Ministerstwo ma być dostępna zarówno dla par tej samej płci jak i dla par różnej płci. W pewnym sensie stanowi ona także odpowiedź na spadającą statystykę małżeństw na korzyść liczby związków nieformalnych. Wedle danych z Narodowego Spisu Powszechnego z 2021 r. liczba związków nieformalnych wzrosła z 316,5 tys. w 2011 roku do 552,8 tys. w 2021. Mówimy wobec tego o silnym trendzie społecznym.
Związki partnerskie alternatywą dla związków nieformalnych
Założenia projektowe przewidują wprowadzenie nowej instytucji w postaci rejestrowanego związku partnerskiego. Projekt ustawy ureguluje zasady zawierania i ustania rejestrowanego związku partnerskiego, prawa i obowiązki osób pozostających w rejestrowanych związkach partnerskich i stosunki majątkowe między nimi. Ustawa przede wszystkim poruszać będzie kwestie takie, jak wspólne nazwisko, dziedziczenie, prawo do informacji medycznych czy inne prawa cywilne.
Wspominany wyrok ETPCz nakazywał wprowadzenie ochrony w zakresie opodatkowania dziedziczenia. Wydaje się wobec tego, że prawdopodobnie zostanie rozszerzony katalog osób zwolnionych z podatku od spadków i darowizn (tzw. grupa zerowa) o osoby pozostające w rejestrowanych związkach partnerskich. To ułatwiłoby bezobciążeniowy transfer w osobach, które nie są w związku małżeńskim. Jednocześnie dla takich osób znacznie bardziej atrakcyjna stałaby się fundacja rodzinna. Fundacja rodzinna stanowi ciekawe rozwiązanie problemów dziedziczenia rodzinnego biznesu sparowane z atrakcyjnym podatkowo wehikułem inwestycyjnym. Dotychczas korzyści podatkowe zarezerwowane były tylko dla najbliższej rodziny fundatora. Wprowadzenie rejestrowanych związków partnerskich może to zmienić i otworzyć fundację rodzinną na inne osoby.
Ministerstwo do spraw równości planuje przyjęcie projektu przez Radę Ministrów w ostatnim kwartale 2024 r. Projekt z pewnością będzie budził bardzo duże emocje i stanie się przedmiotem wzmożonej debaty publicznej. Sprawie będziemy bacznie się przyglądać i komentować w przyszłości.