Spółka bez Zarządu – interwencja ustawodawcy

Jakiś czas temu pisałem tutaj o problemach w egzekwowaniu należności w sytuacji, gdy naszym dłużnikiem jest spółka bez zarządu. Wpis na bloga zakończyłem wnioskiem, iż bez interwencji ustawodawczej się nie obędzie. Jak widać moje (i nie tylko moje) prośby zostały wysłuchane, gdyż prawodawca postanowił zmodyfikować dotychczasowe przepisy.

Ustawa z dnia 26 stycznia 2018 r. o zmianie ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym oraz niektórych innych ustaw wprowadza pakiet rozwiązań służących rozwiązaniu problemu spółek pozbawionych organu uprawnionego do reprezentacji (spółek bez zarządu lub z zarządem niekompletnym, tzw. kadłubowym).

Pierwszym rozwiązaniem wprowadzanym przez nowelizację jest poszerzenie adresatów postępowania przymuszającego, które może prowadzić sąd rejestrowy. Zmodyfikowane przepisy umożliwiają w uzasadnionych przypadkach, w razie stwierdzenia, że osoba prawna nie posiada organu uprawnionego do reprezentowania lub w składzie tego organu zachodzą braki uniemożliwiające jej działanie wystosowanie przez KRS wezwania wobec osób obowiązanych do powołania lub wyboru tego organu do wykazania, że organ został powołany albo że braki w jego składzie zostały usunięte. Zgodnie z zamierzeniami twórców projektu, kompetencja ta ma pozwalać na kierowanie wezwań do wspólników spółki lub osób, którym przysługuje uprawnienie osobiste do powoływania członków zarządu. Co więcej, wezwania dokonywane będą pod rygorem zastosowania grzywny, przy czym grzywnę można będzie ponawiać. Aby umożliwić egzekwowanie takiej kompetencji, nałożono na spółkę obowiązek składania do KRS informacji o adresach osób uprawnionych do powoływania zarządu.

debt-1500774_1920

Drugim rozwiązaniem istotniejszym z perspektywy samych wierzycieli jest poszerzenie zakresu kompetencji kuratora ustanawianego dla spółek o nieobsadzonym lub kadłubowym zarządzie. Zgodnie ze znowelizowanym art. 42 kodeksu cywilnego kurator ustanowiony przez sąd w razie braków w składzie organu uprawnionego do reprezentacji uzyskał kompetencję do reprezentowania spółki i prowadzenia jej spraw w granicach określonych w zaświadczeniu sądu. Innymi słowy, sąd będzie mógł ustanowić kuratora, który będzie uprawniony do reprezentacji spółki w procesie sądowym, a nie jak dotychczas wyłącznie do przeprowadzenia likwidacji spółki. Dzięki takiemu poszerzeniu kompetencji kuratora, wierzyciele spółki będą mieli możliwość skutecznego prowadzenia przeciwko spółce postępowania nawet, jeżeli spółka nie będzie posiadała zarządu lub jej zarząd będzie niekompletny. Co więcej, znowelizowane przepisy Kodeksu postępowania cywilnego wprowadzają możliwość ustanowienia takiego kuratora także z urzędu przez sąd, przed którym toczy się postępowanie sądowe przeciwko spółce nie posiadającej Zarządu. Aby nie dopuścić jednak to ustanawiania wielu kuratorów dla jednej spółki „bezzarządowej”, kurator podlegać będzie wpisowi do KRS.

Koszty kuratora ustanawianego na wniosek wierzyciela tymczasowo ponosić ma wierzyciel. W tym celu zostanie obciążony przez sąd obowiązkiem uiszczenie odpowiedniej zaliczki. Natomiast po zakończeniu funkcjonowania kuratora, sąd, przyznając kuratorowi wynagrodzenie, obciąża obowiązkiem zwrotu kosztów spółkę, dla której kurator został ustanowiony, jak i również osoby obowiązane do powołania organu uprawnionego do reprezentacji, chyba że dochowały należytej staranności przy czynnościach zmierzających do powołania nowego zarządu. Trudno powiedzieć, czy nakładanie dodatkowych kosztów na wierzyciela (nawet tymczasowe), jest fair w przypadku, gdy wierzyciel w żaden sposób nie ponosi odpowiedzialności za niekompletność zarządu.