Tag: pożyczka

  • Firmy pożyczkowe pod nadzorem KNF

    Od 2024 firmy pożyczkowe pod nadzorem KNF. Regulator zyskuje szerokie uprawnienia do pozyskiwania informacji o instytucjach pożyczkowych. Na niepokornych mogą czekać kary.

    Nadzór na działalnością pożyczkową

    Przepisy przewidujące nadzór Komisji Nadzoru Finansowego nad działalnością pożyczkową zostały uchwalone jeszcze jesienią 2022 r. Z uwagi jednak na doniosłość zmian dla rynku pożyczkowego, ich wejście w życie odroczono do 1 stycznia 2024 r. W konsekwencji bieżący rok jest pierwszym rokiem obowiązywania tej regulacji.

    KNF posiada szereg kompetencji, których celem jest kontrola i egzekwowanie zgodności działalności z ustawą antylichwiarską. W pierwszej kolejności regulator ma prawo żądać od instytucji pożyczkowych pożyczkowej przekazania lub okresowego przekazywania przez tę instytucję informacji, dokumentów lub danych niezbędnych do realizacji celów nadzorczych. KNF ma również prawo wydawać instytucji pożyczkowej zalecenia dotyczące zapewnienia zgodności działalności w zakresie udzielania kredytu konsumenckiego z prawem. Proaktywnie – instytucje pożyczkowe mają obowiązek przekazywania do KNF kwartalnych i rocznych sprawozdań w zakresie udzielania kredytu konsumenckiego. Sprawozdania zawierają informacje o strukturze udzielonych kredytów konsumenckich, obrotach instytucji pożyczkowej czy źródłach finansowania ich działalności.

    Sankcje i „składka” na regulatora

    W przypadku niewykonywania obowiązków informacyjnych albo zaleceń KNF może nakładać kary finansowe na instytucje pożyczkowe (do 15 mln zł), na członków ich zarządu (do 150 tys. zł), a w skrajnych przypadkach wykreślić instytucję z rejestru instytucji pożyczkowych. Jak więc widać, konflikt z regulatorem może ostatecznie okazać się bardzo kosztowny.

    Prace regulatora finansowane będą z wpłat instytucji pożyczkowych. Ich roczna wysokość mieści się w przedziale do 0,5 proc. Sumy przychodów uzyskanych z działalności w zakresie udzielania kredytu konsumenckiego za poprzedzający rok obrotowy. Termin, wysokość i sposób obliczenia wpłat określa Prezes Rady Ministrów w drodze rozporządzenia. Na dzień publikacji tego artykułu stosownego rozporządzenia jeszcze nie wydano.

    Cywilizowanie rynku pożyczkowego

    Objęcie instytucji nadzorem KNF realizuje założenia unijne. Październikowa dyrektywa CCD2 nakłada na państwa członkowskie wymóg unormowania zasad dopuszczenia kredytodawców do wykonywania takiej działalności oraz objęcia ich nadzorem przez organy krajowe. Na marginesie, obserwujemy postępujące rozszerzanie kompetencji Komisji Nadzoru Finansowego, która od listopada ubiegłego roku objęła swoją „opieką” również platformy crowdfundingowe.

    Wprowadzenie regulatora rynku ma przeciwdziałać patologiom związanym z udzielaniem pożyczek o charakterze lichwiarskim. Duzi gracze na rynku z pewnością byli do zmian przygotowani, bowiem nowe przepisy objęto długim vacatio legis. To, co należy do niewiadomej, to faktyczny sposób działania KNF’u na tym rynku. Mamy jednak do czynienia z podmiotem, który sprawuje obszar w wielu sektorach i wydaje się, że można mu przyznać kredyt zaufania co do odpowiedzialności w podejmowanych działaniach.

  • Okazjonalna pożyczka z PCC

    Okazjonalna pożyczka podlega PCC – orzekł NSA. Incydentalne udzielanie pożyczek, które nie jest nakierowane na maksymalizację zysków stanowi tylko zarządzanie własnym portfelem inwestycyjnym – jako inwestor prywatny. W takim wypadku, zdaniem sądu, nie ma podstaw do zastosowania zwolnienia od podatku.

    PCC od pożyczek w obrocie nieprofesjonalnym

    Podatek od czynności cywilnoprawnych jest zasadniczo podatkiem znajdującym zastosowanie tylko do obrotu nieprofesjonalnego. Obrót zawodowy jest z kolei objęty podatkiem VAT. Zasada ta znajduje oparcie w przepisach o PCC, które zakładają, że dana czynność nie podlega PCC, gdy przynajmniej jedna ze stron jest z tytułu jej dokonania opodatkowana VAT lub zwolniona z tego podatku.

    Powyższą regułę można także zastosować do pożyczek. Jeżeli pożyczka udzielana jest w ramach działalności profesjonalnej, wówczas podlega pod reżim ustawy o VAT i jest zwolniona z PCC. Idąc dalej, ustawa o VAT przewiduje zwolnienie od podatku od towarów i usług dla usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych. W konsekwencji pożyczka udzielana w ramach działalności profesjonalnej będzie zwolniona zarówno z VAT jak i z PCC.

    Okazjonalna pożyczka nie podlega VAT, podlega PCC

    Clou problemu sprowadza się wobec tego do oceny, kiedy pożyczka udzielana jest w ramach obrotu profesjonalnego, a kiedy ma charakter prywatny? Przedmiotem niedawnego rozstrzygnięcia Naczelnego Sądu Administracyjnego była kwestia opodatkowania pożyczki udzielanej przez jedną spółkę swojej spółce powiązanej. NSA oraz wcześniej WSA zwróciły uwagę na szereg okoliczności, które wskazywały na to, iż pożyczka miała charakter incydentalny tj.:

    1. Pożyczkodawca swoją podstawową działalność prowadził w innym sektorze niż finansowy. Nie miał on wyodrębnionej struktury w celu udzielania pożyczek ani nie prowadził w tym zakresie działań marketingowych
    2. Pożyczka została udzielona podmiotowi powiązanemu i jej celem nie była maksymalizacja zysku, a wsparcie finansowe. Pożyczkodawca nie wykazał, że udziela pożyczek również do podmiotów niepowiązanych
    3. Pożyczkodawca tolerował fakt braku terminowego zwrotu pożyczki

    W konsekwencji sądy uznały, że pożyczka ma charakter incydentalny, a nie stanowi bezpośredniego, stałego i koniecznego rozszerzenia działalności gospodarczej. Taka pożyczka, w ocenie sądów, to jedynie zarządzanie własnym portfelem inwestycyjnym tak, jak to czyni inwestor prywatny. W efekcie nie może być mowy o objęciu jej reżimem VAT, a tym samym pożyczkobiorca powinien zapłacić PCC.

    …warunkiem przesądzającym o tym, że dana transakcja będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jest to, że podmiot gospodarczy jej dokonujący działa w charakterze podatnika prowadzącego działalność gospodarczą w tym zakresie, przybierającą formę stałą, a w konsekwencji zorganizowaną.

    – uzasadnienie wyroku WSA we Wrocławiu z dnia 2019.10.30 I SA/Wr 538/19

    Co z pożyczkami wewnątrzgrupowymi?

    Przytoczony wyrok uderza przede wszystkim w pożyczki udzielane w ramach grup kapitałowych, które nie korzystają z innych zwolnień z PCC. Tezy rozstrzygnięcia wskazują na to, że spółki będą musiały bardziej skrupulatnie wykazywać fakt udzielania pożyczek w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Z pewnością warto będzie zwrócić uwagę na te aspekty, na których skupiły się sądy administracyjne. Chodzi np. o ujawnienie działalności pożyczkowej w PKD w KRS. Z pewnością argumentację wzmocniłby także fakt udzielania pożyczek podmiotom spoza grupy kapitałowej.

  • Tarcza finansowa PFR dla dużych przedsiębiorstw częściowo zatwierdzona przez KE

    Tarcza Finansowa Polskiego Funduszu rozwoju skierowana do dużych przedsiębiorców została częściowo zatwierdzona przez Komisję Europejską. Program pomocowy dla mikro, małych i średnich przedsiębiorstw zatwierdzono i wdrożono już jakiś czas temu. Rozwiązania skierowane do dużych firm wymagały jednak szerszej analizy ich wpływu na rynek europejski i dopiero teraz doczekały się częściowej aprobaty.

    Co zostało zaakceptowane?

    Jak możemy wyczytać z oficjalnego komunikatu Komisja Europejska zatwierdziła polski program subsydiowanych kredytów służący wsparciu dla dużych przedsiębiorstw w związku z epidemią koronawirusa. Pożyczki płynnościowe są jednym z trzech filarów, które zamierza wdrożyć Polski Fundusz Rozwoju. Do pozostałych należą: finansowanie preferencyjne oraz finansowanie inwestycyjne o wartości 7,5 mld zł każde.

    Łączna wartość pożyczek płynnościowych zatwierdzonych przez Komisję Europejską ma wynieść 10 mld zł, przy limicie 1 mld zł na jednego przedsiębiorcę. Kredyt subsydiowany ma służyć pokryciu bieżących płatności np. wypłatę wynagrodzeń, zakup towarów i materiałów, pokrywanie innych kosztów operacyjnych zobowiązań publiczno-prawnych, bądź innych celów związanych z finansowaniem bieżącej działalności, ustalonych w Dokumentach Finansowania Programowego. Jak wskazała wiceprzewodnicząca wykonawcza Margrethe Vestagero dpowiedzialna za politykę konkurencji: „Mechanizm ten pomoże firmom zaspokoić najpilniejsze potrzeby w zakresie płynności i kontynuować działalność, a także uruchomić inwestycje i utrzymać zatrudnienie podczas pandemii i po jej zakończeniu.”

    Z komunikatu Komisji Europejskiej wynika, że maksymalny termin spłaty kredytów może wynosić cztery lata (chociaż PFR wskazuje na dwuletni okres kredytowania z opcją przedłużenia o 1 rok), zaś instrumenty będą mogły być przyznawane do końca bieżącego roku. Finansowanie ma być udzielane w oparciu o rynkowy koszt odsetek od kredytów dla przedsiębiorstw, zróżnicowany pod względem terminów zapadalności.

    close-up-of-human-hand-327533

    Rola Komisji Europejskiej

    Z uwagi na to, że Polski Fundusz Rozwoju pełni poniekąd rolę reprezentanta rządowego programu wsparcia, pożyczki preferencyjne traktowane są jako forma pomocy publicznej. Tryb wyrażania zgody Komisji Europejskiej na ingerowanie państw członkowskich w wolny rynek regulują przepisy Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej. W ramach TFUE Komisja przyjęła tymczasowe ramy pomocy państwa, aby umożliwić państwom członkowskim wykorzystanie pełnej elastyczności przewidzianej w zasadach pomocy państwa w celu wsparcia gospodarki w związku z pandemią COVID-19

    W świetle powyższych regulacji, Komisja Europejska uznała, że system pożyczek płynnościowych oferowany w ramach Tarczy Finansowej PFR to środek konieczny, właściwy i proporcjonalny, biorąc pod uwagę konieczność zaradzenia poważnym zaburzeniom w gospodarce państwa członkowskiego.

     

    Pozostałe mechanizmy wsparcia dla dużych przedsiębiorców są w dalszym ciągu weryfikowane przez Komisję Europejską. Prezes PFR we wpisie na Twitterze z 25 maja wyraził nadzieję na start programu jeszcze 1 czerwca.