Kategoria: Nowości

Nowelizacja przepisów dotyczących Krajowego Rejestru Sądowego może istotnie zmienić sposób, w jaki przedsiębiorcy i ich pełnomocnicy składają dokumenty do sądu rejestrowego. Projektowane regulacje mają na celu zarówno usprawnienie postępowań rejestrowych, jak i wzmocnienie ochrony danych osobowych. Czy jednak obciążenia związane z projektowanymi zmianami pozostają proporcjonalne do zamierzonych rezultatów?

Anonimizacja danych osobowych – nowe obowiązki dla podmiotów i notariuszy

Jedną z najistotniejszych nowości ma być nałożenie na podmioty składające pisma procesowe i inne dokumenty do sądu rejestrowego obowiązku ich anonimizacji. Celem tego rozwiązania jest ograniczenie ujawniania danych osobowych, które nie są niezbędne do dokonania wpisu w KRS. Dopełnieniem tej regulacji będzie zmiana w przepisów Prawa o notariacie, zobowiązująca notariuszy do przekazywania do Centralnego Repozytorium Elektronicznych Wypisów Aktów Notarialnych także elektronicznego wyciągu z aktu notarialnego – pozbawionego zbędnych danych osobowych. Takie rozwiązanie ma zwiększyć bezpieczeństwo obrotu prawnego, przy jednoczesnym zachowaniu transparentności rejestru.

Zmiany w zakresie postępowań przymuszających, rozwiązania podmiotów bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego oraz przekazywanie informacji dotyczących nabywania nieruchomości przez cudzoziemców

Ustawa nowelizująca przewiduje także gruntowną reformę procedury przymuszającej do złożenia dokumentów finansowych. Zamiast dotychczasowej sankcji w postaci grzywny, sąd będzie mógł zamieścić w rejestrze wzmiankę o niewykonywaniu obowiązku złożenia dokumentów. Wzmianka zniknie dopiero po złożeniu wszystkich zaległych dokumentów finansowych.

Kolejnym istotnym rozwiązaniem ma być uproszczenie procedury wykreślania podmiotów z KRS bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego. Nowe przepisy mają również usprawnić przekazywanie informacji dotyczących nabywania nieruchomości przez cudzoziemców, co ma ułatwić współpracę między sądami rejestrowymi a organami administracji.

Wpływ projektowanych zmian na procedurę składania wniosków o zmianę w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego

W świetle projektowanych zmian najbardziej kontrowersyjne wydają się przepisy dotyczące obowiązku anonimizacji danych osobowych. Chociaż wprowadzenie zasad w tym zakresie jest celowe, to należy wskazać nowe przepisy przerzucają obowiązek anonimizacji danych osobowych z sądów na przedsiębiorców, co oznacza, że to wnioskodawcy będą musieli samodzielnie usuwać z dokumentów wszelkie dane, które nie podlegają ujawnieniu w KRS. W konsekwencji, przyjęcie zmian w obecnym kształcie może prowadzić do wzrostu kosztów obsługi prawnej, zwłaszcza, że projekt ustawy nowelizującej nie precyzuje, jakie dokładnie dane powinny zostać usunięte.

W dniu 22 sierpnia 2025 roku w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów pojawił się projekt ustawy o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym. Zaproponowany przez Ministra Sprawiedliwości projekt zapowiada prawdziwą cyfrową rewolucję w dostępie do danych w dwóch kluczowych rejestrach publicznych. Zgodnie z opublikowanym projektem legislacyjnym, już wkrótce obywatele zyskają nowe, uproszczone możliwości pozyskiwania informacji oraz dokumentów z Centralnej Informacji Ksiąg Wieczystych oraz z Krajowego Rejestru Sądowego. Największą zmianą będzie integracja tych usług z popularną aplikacją mObywatel. Co dokładnie się zmieni?

Ułatwiony dostęp do informacji o stanie właścicielskim nieruchomości

Projekt legislacyjny przewiduje znaczące rozszerzenie funkcjonalności aplikacji mObywatel w zakresie systemu ksiąg wieczystych. Po wprowadzeniu proponowanych zmian, każdy z użytkowników aplikacji mObywatel w prosty i, co ważne, bezpłatny sposób będzie mógł ustalić numery ksiąg wieczystych, w których jego numer PESEL ujawniony jest w dziale II – własność danej księgi wieczystej. Funkcja ta ułatwi zarządzanie własnym majątkiem i weryfikację stanu prawnego nieruchomości bez potrzeby znajomości ich numerów ksiąg wieczystych.

Dane z Krajowego Rejestru Sądowego w każdym smartfonie

Drugą nowością zaproponowaną przez Ministerstwo Sprawiedliwości jest integracja aplikacji mObywatel z systemem KRS. Użytkownicy aplikacji mObywatel, których numer PESEL jest powiązany z podmiotem wpisanym do KRS (np. jako członek zarządu, wspólnik, prokurent), uzyskają bezpłatny dostęp do aktualnych informacji o tym podmiocie. W ten sposób możliwe będzie pozyskanie m.in. danych o numerze KRS, nazwie firmy czy sygnaturze i dacie rejestracji poszczególnych spraw dotyczących spółek w systemie.

Elektroniczne odpisy z ksiąg wieczystych z mocą dokumentu urzędowego

Projekt legislacyjny przedstawiony przez Ministerstwo Sprawiedliwości przewiduje również zrównanie mocy prawnej dokumentów elektronicznych generowanych przez Centralną Informację Ksiąg Wieczystych (w tym system Elektronicznych Ksiąg Wieczystych) z wyciągami i odpisami z ksiąg wieczystych wydawanymi przez Sąd.

Dotychczas, moc dokumentu urzędowego posiadały wyłącznie dokumenty w formie odpisów, wyciągów lub zaświadczeń z księgi wieczystej, wydawanych przez Sąd po złożeniu wniosku przez zainteresowanego. W zależności od rodzaju wymaganych dokumentów, wniosek wymagał uprzedniego opłacenia. Projekt nowelizacji ustawy o księgach wieczystych i hipotece zakłada przy tym, że dokumenty generowane przez system teleinformatyczny (EKW) pobrane i zapisane w formie elektronicznej będą miały taką samą moc prawną, jak dokumenty wydawane przez Sąd. Wprowadzenie zapowiadanych stanowi istotne ułatwienie dla pewności obrotu nieruchomościami i prowadzi do sporych oszczędności oraz minimalizacji formalności.

Kiedy zmiany wejdą w życie?

Zgodnie z projektem, nowa ustawa ma wejść w życie 31 marca 2026 roku. Tak odległy termin podyktowany jest koniecznością wdrożenia szeroko zakrojonych zmian technologicznych w ramach Krajowego Planu Odbudowy oraz dostosowania aktów wykonawczych.

Zapowiadane przez Ministerstwo zmiany to kolejny projekt realizowany w ramach zapowiadanego procesu deregulacji i pomocy przedsiębiorcom, który stanowi jednocześnie krok w kierunku cyfryzacji wymiaru sprawiedliwości i administracji publicznej.

Autor: Dawid Sroka

Podatki płacone przez banki to kwestia istotna nie tylko dla sektora finansowego, lecz także dla całej gospodarki. Mają one bezpośredni wpływ na koszty funkcjonowania instytucji, ich politykę kredytową oraz poziom obciążeń nakładanych na klientów. Z tego względu każda zmiana w opodatkowaniu wywołuje szeroką dyskusję publiczną. Nie dziwi więc, że zaproponowana przez rząd znacząca podwyżka stawki CIT dla banków spotkała się z wyjątkowo dużym zainteresowaniem.

Zmiany podatkowe

Nowe regulacje mają wejść w życie z początkiem 2026 roku. Stawka CIT dla banków wzrośnie wtedy z obecnych 19% do 30%. W kolejnych latach planowane jest jej stopniowe obniżanie – do 26% w 2027 roku oraz 23% w 2028 roku, przy czym ta ostatnia stawka ma być docelowa.

Równocześnie rząd zapowiedział obniżkę tzw. podatku bankowego (podatku od niektórych instytucji finansowych), ale dopiero od 2027 roku, najpierw o 10%, a od 2028 roku o 20% względem poziomu z 2025 roku.

Podstawa opodatkowania podatku od niektórych instytucji finansowych

Podatek bankowy dotyczy zamkniętego katalogu podmiotów – banków krajowych, oddziałów banków zagranicznych, oddziałów instytucji kredytowych czy spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych. Podstawą opodatkowania jest nadwyżka sumy wartości aktywów podatnika ponad kwotę 4 mld zł. Wartość ta ustalana jest na ostatni dzień miesiąca na podstawie zestawienia obrotów i sald księgi głównej.

Stanowisko rządu

Według rządu zmiany są konieczne, aby zwiększyć wpływy do budżetu państwa. Głównym uzasadnieniem jest potrzeba finansowania modernizacji polskiej armii w związku z zagrożeniami wynikającymi z rosyjskiej agresji na Ukrainę. Ministerstwo Finansów szacuje, że w 2026 roku wyższa stawka CIT przyniesie dodatkowo ok. 6,5 mld zł, a w perspektywie dekady łączne wpływy mogą przekroczyć 20 mld zł. Środki te mają wspierać m.in. obronność i ochronę zdrowia.

Argumentem rządu są również rosnące zyski sektora bankowego. Narodowy Bank Polski podał, że w pierwszym półroczu bieżącego roku banki zarobiły 23,34 mld zł – o 3,6 mld zł więcej niż w 2024 r.

Reakcja banków

Ekonomiści związani z sektorem finansowym ostrzegają, że podwyżka CIT może okazać się jedną z najgorszych zmian dla banków od wielu lat, gdyż prawdopodobnie przełoży się na wzrost kosztów ponoszonych przez klientów. Co prawda Ministerstwo Finansów wskazało, że rezerwy utrzymywane w banku centralnym nie będą objęte nowym podatkiem, jednak istnieje ryzyko, że banki przeniosą część kosztów na klientów, a jednocześnie zwiększą poziom rezerw, by zmniejszyć podstawę opodatkowania.

Prezes Związku Banków Polskich, dr Tadeusz Białek, skrytykował propozycję, zwracając uwagę, że banki jako „krwioobieg gospodarki” ponoszą dodatkowe, niesymetryczne obciążenia podatkowe. Jego zdaniem rozwiązanie powinno mieć charakter czasowy, żeby nie osłabić na stałe konkurencyjności sektora. Ostrzegł także, że utrzymanie zróżnicowanych stawek CIT dla poszczególnych branż może prowadzić do zaburzenia warunków rynkowych.

Podsumowanie

Podatek bankowy i zmiany w CIT dla sektora finansowego to obecnie jeden z najważniejszych tematów gospodarczych. Od 2026 roku stawka CIT dla banków wzrośnie do 30%, by w ciągu dwóch lat spaść do 23%, uznanych za poziom docelowy. Z kolei obniżki podatku bankowego mają wejść w życie dopiero od 2027 roku, co oznacza, że w najbliższym czasie obciążenia sektora zdecydowanie wzrosną

Rząd uzasadnia reformę potrzebą zwiększenia dochodów państwa i finansowania obronności, wskazując przy tym na rosnące zyski banków. Krytycy ostrzegają jednak przed przerzucaniem kosztów na klientów oraz przed ryzykiem trwałego osłabienia konkurencyjności polskich banków wobec zagranicznych instytucji i innych branż. Kluczowe pytanie brzmi więc, czy podwyższona stawka CIT pozostanie rozwiązaniem stałym, czy też będzie miała charakter wyłącznie tymczasowy.

Autor: Karol Wawrzyszkiewicz

Choć termin na sporządzenie dokumentacji cen transferowych za 2024 rok upływa dopiero z końcem października, warto nie odkładać prac na ostatnią chwilę. Wczesne przygotowanie pozwala nie tylko na uporządkowanie danych i analiz, ale także na ocenę ryzyk, które nie zawsze wynikają wprost z przepisów. Regulacje w obecnym brzmieniu obowiązują od kilku lat, jednak praktyka ich stosowania wciąż ewoluuje, zarówno na gruncie krajowym, jak i unijnym. Coraz wyraźniej widać, że nawet pozornie techniczne mechanizmy, takie jak korekty rentowności, mogą budzić wątpliwości również z perspektywy podatku od towarów i usług.

System cen transferowych a interpretacje Ministerstwa Finansów

System cen transferowych w Polsce opiera się nie tylko na przepisach ustawowych, ale również na licznych objaśnieniach i informatorach wydawanych przez Ministerstwo Finansów. Chociaż wyznaczają one kierunek bezpiecznego działania, to nie gwarantują, że ten podatkowy status quo zostanie zachowany na zawsze. Taką zmianę podejścia w obszarze cen transferowych może zwiastować opinia rzecznika generalnego TSUE z 3 kwietnia 2025 r., wydana w sprawie C‑726/23 Arcomet. Spór dotyczył modelu rozliczeniowego opartego na rocznym wyrównaniu rentowności, ustalonym na podstawie analizy porównawczej z zastosowaniem metody marży transakcyjnej netto. Jeśli wynik operacyjny spółki odbiegał od przedziału rynkowego, następowało rozliczenie fakturą.

Podejście Ministerstwa Finansów

Sama konstrukcja oparta na wskaźnikach rentowności stanowi klasyczny przykład korekty. W polskich objaśnieniach MF[1] uznano ją za neutralną z punktu widzenia VAT:

„W sytuacji gdy korekta cen transferowych nie powoduje zmiany wynagrodzenia z tytułu dokonanych transakcji – konkretnych dostaw towarów lub świadczenia usług na rzecz podmiotów powiązanych – natomiast ma na celu dostosowanie poziomu rentowności spółki do poziomu rynkowego, taka korekta pozostaje poza zakresem opodatkowania podatkiem VAT, tj. nie podlega temu podatkowi. W konsekwencji nie jest dokumentowana fakturą VAT.”

Kluczowe znaczenie ma fakt, że korekta nie modyfikuje pierwotnego wynagrodzenia za konkretne świadczenie, lecz służy dostosowaniu ogólnego poziomu dochodowości do warunków rynkowych. Zgodnie z obowiązującymi wytycznymi, taka korekta nie podlega VAT i nie wymaga udokumentowania fakturą.

Sprawa Arcomet – unijne podejście bardziej rygorystyczne?

W opinii wydanej w sprawie Arcomet przyjęto jednak odmienne podejście. Rzecznik generalny uznał, że mechanizm korekty, mimo że formalnie oparty na zasadach cen transferowych, w praktyce pełnił funkcję rozliczenia za konkretne działania podejmowane przez spółkę dominującą. Wskazano, że po stronie centrali występował stosunek prawny, w ramach którego świadczono usługi zarządzania, doradztwa, koordynacji operacyjnej i finansowej. W efekcie uznano, że wypłacone kwoty nie są jedynie technicznym dostosowaniem zysków, lecz stanowią ekwiwalent wynagrodzenia, które powinno podlegać opodatkowaniu VAT.

Niemniej, Rzecznik wyraźnie zaznaczył, że każdy przypadek powinien być oceniany indywidualnie, w szczególności z uwzględnieniem treści umów, charakteru podejmowanych czynności oraz sposobu dokumentowania wzajemnych relacji. Opinia w sprawie Arcomet wskazuje jednak, że nawet typowy mechanizm wyrównania rentowności, stosowany zgodnie z metodą marży transakcyjnej netto, może zostać zinterpretowany jako element odpłatnej usługi, a tym samym podlegać VAT.

Znaczenie praktyczne

Z perspektywy praktyki oznacza to konieczność szczególnie uważnego podejścia do analizy mechanizmów cen transferowych, zwłaszcza tam, gdzie rozliczenia ex post nie wynikają wyłącznie z matematycznego dostosowania poziomu zysku, ale są powiązane z konkretnym zakresem aktywności po stronie jednego z podmiotów. Korekta dochodowości nie musi automatycznie wykluczać związku z VAT, jeśli w jej tle występuje realne świadczenie o charakterze operacyjnym.

Warto zatem, przygotowując dokumentację za 2024 rok, przeanalizować nie tylko parametry finansowe, lecz także rzeczywisty przebieg i charakter współpracy między podmiotami powiązanymi. Doświadczenia płynące ze sprawy Arcomet pokazują, że podejście organów, zarówno krajowych, jak i unijnych, może w przyszłości być coraz bardziej zniuansowane i opierać się nie tylko na literalnym brzmieniu przepisów, ale także na ocenie treści ekonomicznej danej relacji. W tym sensie dokumentacja cen transferowych staje się nie tylko narzędziem zgodności z przepisami CIT, ale także elementem budującym pozycję dowodową w ewentualnych sporach o VAT.

---

[1] Objaśnienia podatkowe w zakresie cen transferowych z 31 marca 2021 r. – nr 2: Korekta cen transferowych w rozumieniu art. 11e ustawy o CIT (art. 23q ustawy o PIT)

Autor: Marlena Okońska

Na stronach Rządowego Centrum Legislacji opublikowano kolejny projekt ustawy o zmianie ustawy o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych w zakresie wdrożenia niektórych przepisów prawa Unii Europejskiej dotyczących równego traktowania. Celem ustawy nowelizującej jest implementacja przepisów w zakresie zapewnienia równowagi płci we władzach spółek giełdowych. W ramach tego wpisu przyglądamy się temu, co się zmieni, kogo dotyczą przepisy i jak się do nich przygotować.

Tło przyjęcia przepisów regulujących przyjęcie obowiązków w zakresie zapewnienia równowagi płci we władzach spółek giełdowych

Projektowana nowelizacja ustawy o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych stanowi implementację Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2381 z dnia 23 listopada 2022 r. w sprawie poprawy równowagi płci wśród dyrektorów spółek giełdowych oraz powiązanych środków.

Przepisy dyrektywy mają na celu usprawnienie stosowania zasady równości szans kobiet i mężczyzn na stanowiskach kierowniczych, poprzez ustalenie wymogów dotyczących procesu selekcji kandydatów na te stanowiska. Przepisy tego aktu prawnego odnoszą się do niedostatecznie reprezentowanej płci w organach spółek, a więc dotyczą zarówno mężczyzn, jak i kobiet.

Zakres zastosowania przepisów w zakresie zasady zapewnienia równowagi płci we władzach spółek giełdowych

Zgodnie z opublikowanym projektem, przepisy nowelizujące będą miały zastosowanie do spółek z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, których co najmniej jedna akcja jest dopuszczona do obrotu na rynku regulowanym w co najmniej jednym państwie członkowskim (z wyłączeniem jednak tych spółek posiadających status mikroprzedsiębiorców oraz do małych i średnich przedsiębiorców). Z uwagi na przyjęty zakres podmiotowy tych przepisów, projektowane zmiany nie znajdą zastosowania do spółek, których akcje są dopuszczone do obrotu w alternatywnym systemie obrotu (NewConnect).

Obowiązki nałożone na spółki związane z zapewnieniem równowagi płci

Spółki objęte obowiązkiem zapewnienia równowagi płci w ich organach będą zobowiązane spowodować, że łączna liczba stanowisk w organach spółki zajmowanych przez osoby należące do niedostatecznie reprezentowanej płci (a więc płci, której przedstawiciele zajmują nie więcej niż 49% łącznej liczby stanowisk w tych organach) będzie nie mniejsza niż liczba najbardziej zbliżona do 33% liczby wszystkich stanowisk w organach spółki oraz że osoby należące do niedostatecznie reprezentowanej płci zajmą stanowiska w każdym z organów spółki. W świetle projektowanych zmian pod pojęciem organu należy rozumieć odpowiednio zarząd, radę nadzorczą lub radę administrującą spółki europejskiej, w której przyjęto system monistyczny.

Nowelizacja przepisów ustawy o ofercie publicznej nakłada na spółki objęte zakresem zastosowania nowych regulacji również m.in. obowiązek przyjęcia przez walne zgromadzenie polityki równowagi płci (obowiązek do przyjęcia tego regulaminu nie znajdzie zastosowania w przypadku, gdy zasady dotyczące zapewnienia równowagi płci w organach spółki zostały uwzględnione w innych regulacjach przyjętych przez spółkę).

Z obowiązkiem informacyjnym sprzężony jest obowiązek sprawozdawczy, który nakłada na zarząd obowiązek sporządzania corocznego sprawozdania dotyczącego udziału przedstawicieli poszczególnych płci w organach spółki oraz środków podjętych w celu zapewnienia równowagi płci w tych organach (obowiązek przygotowania tego sprawozdania może być powierzony radzie nadzorczej). Sprawozdanie ta ma podlegać opublikowaniu na stronie internetowej.

Perspektywy implementacji

Choć termin implementacji przepisów Dyrektywy już minął (Państwa Członkowie powinny wdrożyć Dyrektywę do krajowych porządków prawnych do 28 grudnia 2024 r.), wciąż trudno przewidzieć termin, kiedy ustawa nowelizująca przepisy ustawy o ofercie publicznej wejdzie w życie. Ze względu na wciąż trwający etap legislacyjny przewidujemy, że projektowane zmianą wejdą nie wcześniej niż w końcówce III kwartału 2025 r. Od chwili wejścia w życie przepisów nowelizujących, spółki będą miały 3 miesiące na przyjęcie polityki równowagi płci w ich organach.

Autor: Dominik Mizerski