Formularz OSW-RD. Prosty przepis na spore zamieszanie

Po nieco ponad roku od wejścia w życie istotnych zmian w CIT estońskim trzeba stwierdzić, że cieszy się on stosunkowo dużą popularnością wśród podatników. Nic w tym dziwnego, możliwość skuteczniejszego reinwestowania zysku w rozwój przedsiębiorstwa i niższa efektywna stopa opodatkowania wypłacanych dywidend stanowią sporą zachętę do wyboru tej formy opodatkowania.

Udziałowcy czerpiący korzyści z niższego opodatkowania zysków wypłacanych przez spółki muszą jednak pamiętać, iż do końca pierwszego miesiąca roku podatkowego powinni zawiadomić (a w zasadzie oświadczyć pod rygorem odpowiedzialności karnej-skarbowej) spółkę o podmiotach, w których posiadają, bezpośrednio lub pośrednio, co najmniej 5% udziałów w kapitale, ogółu praw i obowiązków, tytułów uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym lub instytucji wspólnego inwestowania lub innych praw majątkowych związanych z prawem do otrzymania świadczenia jako założyciel (fundator) lub beneficjent fundacji, trustu lub innego podmiotu albo stosunku prawnego o charakterze powierniczym. Biorąc pod uwagę zasady funkcjonowania CIT estońskiego, w szczególności przepisy o ukrytych zyskach, można śmiało wskazać, że dane przekazane przez udziałowca mają pozwolić spółce na identyfikację transakcji z podmiotami powiązanymi (pośrednio lub bezpośrednio), co może mieć wpływ na konieczność rozpoznania przez nią dochodu z tytułu ukrytych zysków.

Warto przy tym wskazać, iż zgodnie z przepisami regulującymi opodatkowanie CIT estońskim oświadczenie na formularzu OSW-RD nie obejmuje podmiotów, z którymi podatnik nie dokonuje transakcji w jakiejkolwiek formie, w tym z udziałem podmiotów pośredniczących. I tu pojawia się pierwsza wątpliwość. W jaki sposób spółka opodatkowana CIT estońskim dowie się, że dokonuje transakcji z podmiotem powiązanym, jeżeli udziałowiec nie poinformuje jej o takim powiązaniu?

Oczywiście, można tu wskazać, że udziałowiec ma obowiązek aktualizacji OSW-RD. Niemniej doświadczenie życiowe pozwala wyciągnąć wniosek, że niewielu udziałowców może o tym pamiętać. W efekcie może dojść do sytuacji, w której zastosowanie wyłączenia obowiązku składania OSW-RD doprowadzi do powstania zaległości podatkowej po stronie spółki, nie wspominając już o odpowiedzialności karnej skarbowej zarówno spółki jak i udziałowca. Dlatego w mojej ocenie, pomimo wyżej wskazanego wyłączenia, warto złożyć opisywane oświadczenie. Uzasadnieniem jest tu bowiem dbałość o prawidłowe rozliczenia z fiskusem. Podkreślenia wymaga także, iż OSW-RD składane jest spółce, tj. podatnikowi CIT estońskiego, a nie do urzędu skarbowego, do którego OSW-RD składane jest przez spółkę wyłącznie na żądanie organów podatkowych.

W wielu przypadkach udziałowcy podatnika CIT estońskiego posiadają także udziały w innych spółkach lub uczestniczą w innych podmiotach. Nierzadko jednak może mieć miejsce swojego rodzaju „monogamia” spółkowa, w ramach której udziałowiec posiada udziały wyłącznie w jednej spółce, tj. naszym podatniku CIT estońskiego. Co wtedy z OSW-RD? Na pierwszy rzut oka wydaje się, że taki udziałowiec nie musi składać wskazanego oświadczenia. A co na to przepisy? Niestety milczą w tym zakresie, przewidując jedynie, że podatnik CIT estońskiego, który nie otrzymał od swojego udziałowca oświadczenia OSW-RD powinien zgłosić ten fakt organom podatkowym w terminie 30 dni od upływu terminu na złożenie spółce OSW-RD przez udziałowca. Logicznym wnioskiem jest to, że w przypadku, w którym udziałowiec nieposiadający innych udziałów nie złoży „pustego” OSW-RD, to fakt ten powinien zostać zgłoszony przez spółkę organom podatkowym, nawet jeśli spółka świadoma jest tego, że Bogu ducha winien udziałowiec nie posiada udziałów w innych spółkach. Dla takiego udziałowca przewidziano bowiem „nagrodę” – art. 56e Kodeksu karnego skarbowego. Trzeba przyznać, że jest to sytuacja rodem z greckiej tragedii – każde rozwiązanie prowadzi podatnika i jego udziałowca do złego zakończenia. Co prawda z uwagi na brak udziałów w innych podmiotach nałożenie na udziałowca odpowiedzialnością karną skarbową jest wątpliwe, niemniej jednak machina urzędnicza zostanie poruszona w celu wyjaśnienia faktu niezłożenia OSW-RD.

Dlatego, w mojej ocenie, najbezpieczniejszym rozwiązaniem jest złożenie spółce przez udziałowca „pustego” OSW-RD. Tu dla jasności trzeba mieć na uwadze, że pisząc „pustego” mam na myśli podpisany formularz wypełniony poza informacjami dotyczącymi udziałów posiadanych w innych podmiotach. W tej sytuacji udziałowiec spełni swój obowiązek sprawozdawczy, a spółka nie będzie miała obowiązku denuncjowania niepokornego udziałowca. Podsumowując, istota i sens wprowadzenia obowiązku składania OSW-RD nie powinna budzić wątpliwości – oświadczenie jest potrzebne. Niemniej poziom legislacji w tym zakresie jest typowy dla polskiego ustawodawcy podatkowego.

Jeżeli chodzi o zagadnienia związana z CIT estońskim warto sięgnąć po Estoński CIT – mały podatnik i stawka podatku – Spółki z Górnej Półki (szgp.pl).