KYC to konsekwencja ustawy AML
Ustawa AML w swojej nowej odsłonie obowiązuje już kilka lat. Banki, ubezpieczyciele czy domy maklerskie przyzwyczaiły nas już do szczegółowego przepytywania swoich klientów ankietami KYC. Odmowa odpowiedzi może prowadzić nawet do zakończenia współpracy.
Skąd te ankiety?
Ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (AML) nakłada na tzw. instytucje obowiązane szereg zadań związanych ze zwalczaniem powyższych patologii. Do instytucji obowiązanych należą przede wszystkim banki, instytucje płatnicze, firmy inwestycyjne, fundusze inwestycyjne, notariusze czy zakłady ubezpieczeń.
Instytucje obowiązane mają stosują wobec swoich klientów środki bezpieczeństwa finansowego. Działanie to ma na celu rozpoznawanie ryzyka prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu związane ze stosunkami gospodarczymi bądź transakcją okazjonalną.
Podstawowym środkiem bezpieczeństwa finansowego jest identyfikacja klienta, weryfikacja jego tożsamości jak i ustalanie beneficjenta rzeczywistego transakcji wraz ze strukturą własności i kontroli. Zasadniczym sposobem ustalenia powyższych kwestii jest pozyskanie od klienta kwestionariusza. Firmy spotykały się od jakiegoś czasu z tego typu ankietami (z ang. know your client albo know your customer – KYC) od instytucji zachodnich. Niedawno zawitały one również pod krajowe strzechy.
W ankiecie KYC zostaniemy poproszenie o podanie swoich danych osobowych. Reprezentanci spółek muszą również przedstawić ich strukturę własnościową, aż do beneficjenta rzeczywistego (więcej o tym pisaliśmy tutaj).
Kłopotliwy PEP
W ankiecie KYC z pewnością pojawi się również dosyć zawiłe pytanie o to, czy beneficjent rzeczywisty nie jest przypadkiem osobą zajmującą eksponowane stanowisko polityczne (z ang. politically exposed person – PEP) albo członkiem rodziny bądź bliskim współpracownikiem takiej osoby. Instytucje obowiązane przykładają dużą wagę do tej kwestii. W relacjach z PEP ’ami ciąży na nich obowiązek monitoringu podchodzenia środków używanych przez PEP ’a. Muszą także zintensyfikować środki bezpieczeństwa finansowego.
Osobą zajmującą eksponowane stanowisko polityczne jest osoby zajmujące znaczące stanowiska publiczne lub pełniące znaczące funkcje publiczne z wyłączeniem grup stanowisk średniego i niższego szczebla. Do grona PEP 'ów należą urzędnicy wyższej rangi tacy, jak szefowie państw czy rządów, ministrowie, sekretarze stanu i parlamentarzyści. Mniej oczywiste jest, że PEP ’ami są również członkowie zarządu lub rad nadzorczych przedsiębiorstw państwowych, spółek z udziałem Skarbu Państwa, w których ponad połowa akcji albo udziałów należy do Skarbu Państwa lub innych państwowych osób prawnych.
Co jeśli odmówimy odpowiedzi?
Stojąc przed koniecznością wypełnienia rozbudowanej ankiety KYC, kuszącą opcją staje się odmowa wypełnienia formularza. Niestety w takim wypadku przepisy zmuszają instytucję obowiązaną do odmowy nawiązania stosunków gospodarczych. Innymi słowy bank nie otworzy nam konta, notariusz nie sporządzi aktu notarialnego, a fundusz inwestycyjny nie wyda nam certyfikatów. Co więcej, jeżeli w trakcie naszej współpracy z instytucjami obowiązanymi wystąpią jakieś okoliczności wzbudzające ich podejrzenia, które nie zostaną dostatecznie wyjaśnione – współpraca z nami najpewniej zostanie zerwana.