Chory członek zarządu też odpowiada

Przepisy ordynacji podatkowej przewidują bardzo surowe zasady odpowiedzialności członków zarządu za zaległości podatkowe spółki. Z odpowiedzialności nie zwalnia ani choroba, ani fakt zajmowania się innymi sprawami w spółce czy też niewykonywania wcale swoich funkcji.

Surowa odpowiedzialność zarządu

Odpowiedzialność członków zarządu spółki jest częstym tematem postępowań sądowych. Nic dziwnego, menadżerowi ścigany przez aparat skarbowy bronią się jak mogą przed zaległościami spółki. Niestety kolejne wyroki sądów administracyjnych podkreślają jak surowa jest odpowiedzialność zarządu za sferę fiskalną.

Sądy przede wszystkim podkreślają, że odpowiedzialność członków zarządu wynikająca z ordynacja podatkowej obowiązuje bez względu na zakres obowiązków, jakie zostały im powierzone, oraz jakie faktycznie czynności podejmowali czy nadzorowali. Przepisy odwołują się do przesłanki pełnienia obowiązków członka zarządu” rozumianej formalnie, tj. posiadania formalnych uprawnień członka zarządu za konkretny okres, niezależnie od tego, czy obciążony odpowiedzialnością członek zarządu faktycznie zajmował się interesami podmiotu, w którym był członkiem zarządu. Także podział obowiązków i wewnętrzne uzgodnienia podejmowane w spółce w tym zakresie nie mają wpływu na orzeczenie o odpowiedzialności członka zarządu za zaległości spółki.

Zdaniem NSA okoliczności związane z faktycznym wykonywaniem lub niewykonywaniem obowiązków zarządu co do zasady nie mają znaczenia dla tej oceny odpowiedzialności. Wyłącznie wykazanie faktycznych i obiektywnych przyczyn uniemożliwiających wykonywanie funkcji członka zarządu spółki mogłoby skutkować wyłączeniem jego odpowiedzialności (np. długotrwała obłożna choroba, długotrwałe pozbawienie wolności). Jak się jednak okazuje, nawet powołanie się na przeszkody zdrowotne nie jest takie łatwe. WSA w Lublinie zwraca uwagę, że stan chorobowy powinien być wykazany i dotyczyć momentu, w którym wystąpiła podstawa do zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości Spółki. Zasadniczo członek zarządu, który odczuwa przeszkody zdrowotne do pełnienia funkcji – powinien z niej zrezygnować

Spółka nie ma? idź do zarządu

Mechanizm odpowiedzialności członków zarządu za zaległości podatkowe spółki jest bezwzględny w swojej prostocie. Do jego zastosowania muszą ziścić się tylko poniższe przesłanki

1. istnienie zaległości podatkowych spółki;
2. pełnienie funkcji członka zarządu w spółce w czasie upływu terminu płatności zobowiązań;
3. bezskuteczność egzekucji skierowanej do majątku spółki.

Członek zarządu może się bronić jeżeli wykaże, że

1. we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub w tym czasie zostało otwarte postępowanie restrukturyzacyjne
2. brak winy w niezgłoszeniu wniosku o ogłoszenie upadłości;
3. spółka posiada mienie, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części.

Jak jednak pokazuje orzecznictwo, powoływanie się przesłanki zwalniające z odpowiedzialności nie jest takie proste.

Podobne mechanizmy odpowiedzialności dotyczą także zobowiązań handlowych spółki.