Kary umowne w kosztach podatkowych? NSA jest za
Kary umowne za nieterminowe wykonanie usługi mogą zostać ujęte w kosztach podatkowych – orzeka NSA. Fiskus nie ma prawa wyłączania z kosztów podatkowych wszelkich kar umownych ponoszonych przez przedsiębiorcę. Przepisy zawierają ściśle określone przypadki, kiedy kary w kosztach ująć nie można. W innych sytuacjach, jeśli spełniają one ogólną definicję kosztów – pomniejszą podatek do zapłaty
Tylko niektóre kary umowne wyłączamy z kosztów
Przepisy ustawy o podatku dochodowym w pewnym zakresie uniemożliwiają ujmowanie kary umownej w kosztach podatkowych. Nie ujmuje się w kosztach uzyskania przychodu kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług. Przepis ten stanowi wyjątek od ogólnej zasady rozpoznawania kosztów. Zgodnie z generalnym założeniem kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.
W ostatnim wyroku NSA podkreślił, że wyjątki od zasad ogólnych należy interpretować ściśle, podtrzymując stanowisko sądu pierwszej instancji. Jak przypomniał WSA w Gliwicach wyjątku z ustawy o CIT nie można stosować do jakichkolwiek kar umownych i odszkodowań. W konkretnym stanie faktycznym sąd wskazał, iż kara za nieterminowe wykonanie usługi nie jest objęta zakazem ujmowania w kosztach. Co więcej, orzeczenie jest potwierdzeniem poglądów, które już wcześniej pojawiały się w orzecznictwie.
Jednocześnie Sąd zwrócił uwagę, iż tego typu kara spełnia także ogólną definicję kosztu. Zapłata takiej kary jest bowiem związana z zabezpieczeniem źródła przychodów. Zapłata kary umownej może być np. powiązana z chęcią prowadzenia dalszej współpracy z kontrahentem i osiągania przez przedsiębiorcę wysokich przychodów z niej. Trudno mówić o tym, aby taka zapłata była wynikiem działania nieracjonalnego i pozbawionego należytej staranności działania.
Kara umowna za opóźnienie w dostawie
Rozstrzygnięcie w przedmiocie ujęcia kary umownej w kosztach zapadło na kanwie kontraktu usługowego na przeniesienie urządzenia pomiarowego. W stanie faktycznym doszło do opóźnienia w dostawie oprogramowania z przyczyn leżących po stronie podwykonawcy. Zgodnie z umową, zamawiający uprawniony był do naliczenia kary umownej za każdy dzień opóźnienia. Pomimo negocjacji, wykonawca ostatecznie zdecydował się dobrowolnie zapłacić karę umowną aby chronić swoją reputację i relacje z kontrahentem.
Kary umowne za opóźnienia w realizacji usług mogą jednak występować w wielu innych branżach. Koronny przykładem mogą być usługi budowlane, w których zastrzeganie kar za opóźnienie jest stosunkowo standardową praktyką rynkową. Orzeczenie dotyczące możliwości ujmowania takich kar w kosztach podatkowych stanowi racjonalny ukłon w stronę realiów, w których przedsiębiorcom przyszło funkcjonować. Póki przepis ściśle wskazuje kategorię kar wyłączonych spod konsekwencji podatkowych, póty inne rodzaje kar w kosztach ujmować można.