Wypłata odsetek od obligacji na finansowanie bieżącej działalności

Jak mawiali starożytni – panta rei. Maksyma ta wydaje się doskonale wpisywać w codzienność podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. Duża zmienność otoczenia biznesowego, prawnego, w tym także w zakresie podatków, wymaga od przedsiębiorców sporej dozy elastyczności i pomysłowości. Wskazana elastyczność i pomysłowość dotyczą m.in. zagadnienia finansowania bieżącej działalności przedsiębiorcy, czy też planowanych inwestycji. Tutaj z pomocą w gromadzeniu niezbędnego kapitału przychodzi emisja obligacji, czyli dłużnych papierów wartościowych, pozwalających osiągnąć efekt zbliżony do pozyskania pożyczki. Choć „papiery wartościowe” brzmią poważnie, to w rzeczywistości wykorzystanie z formy pozyskiwania finansowania jest dość powszechne wśród spółek kapitałowych.

Nieco więcej zagadnień wymagających rozważenia może pojawić się – i tu nie powinno być zaskoczenia – na gruncie prawa podatkowego. Można wskazać, że tematyka finansowania obligacjami nie doczekała się w prawie podatkowym (m.in. w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych) szczegółowej regulacji i że w związku z tym zastosowanie mają tu zasady stosowane przez analogię do pożyczek. W tym wpisie chciałbym jednak poruszyć zagadnienie, jakim jest źródło przychodów w CIT do jakiego należy przypisać wypłatę odsetek przez emitenta od obligacji, które zostały wyemitowane w celu sfinansowania działalności bieżącej.

Zagadnienie to na pierwszy rzut oka może budzić wątpliwości. W ustawie o CIT, od 2018 r. funkcjonują bowiem dwa źródła przychodów tj. przychody z zysków kapitałowych opisane w art. 7b ustawy o CIT, jak również przychody z innych źródeł (działalność operacyjna), które nie mają jako takiej definicji, tak jak ma to miejsce w przypadku przychodów z zysków kapitałowych.

W ramach pierwszej ze wskazanych kategorii przychodów, można wyróżnić m.in. wynikające z art. 7b ust 1 pkt 6 lit b ustawy o CIT, przychody z papierów wartościowych i pochodnych instrumentów, z pewnymi wyłączeniami, które nie mają tu zastosowania. Patrząc na wskazany przepis, może się z pozoru wydawać, że wydatek związany z wypłatą przez emitenta odsetek od obligacji (emitowanych w celu uzyskania finansowania działalności bieżącej), powinien zostać rozpoznany jako koszt podatkowy w źródle przychodów z zysków kapitałowych. Skoro bowiem przychody z papierów wartościowych rozpoznawane są w ramach tego źródła, to taka kwalifikacja opisywanego wydatku może wydawać się naturalnym, wręcz intuicyjnym, wyborem.

Niemniej jednak konieczne jest w tym przypadku pochylenie się nad faktycznym celem emisji obligacji. Będzie on bowiem swojego rodzaju drogowskazem, kierującym podatnika w stronę właściwego źródła przychodów. Wynika to z faktu, iż po szczegółowej analizie celu poniesienia wydatku w postaci wypłaty odsetek od obligacji, może okazać się, że ma on związek z bieżącą działalnością podatnika, co może się wpisywać w przychody z innych źródeł (przychody z działalności operacyjnej). Wynika z tego, że kwalifikacja kosztów uzyskania przychodów przy zastosowaniu pewnej kalki, bez rozważenia prawdziwego powodu poniesienia danego wydatku, może okazać się zgubna.

Pogląd taki wyraził Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 20 maja 2022 r. o nr 0111-KDIB1-2.4010.113.2022.1.DP, w której zgodził się z podatnikiem, iż ustalając z jakim źródłem przychodów powinny być związane koszty odsetek od obligacji, należy brać pod uwagę cel emisji obligacji oraz przeznaczenie środków dzięki nim uzyskanych. Dyrektor KIS wskazał, że jeśli więc środki te zostaną przeznaczone na działalność, z której przychody kwalifikowałyby się do zysków kapitałowych, to koszty odsetek od obligacji należałoby rozpoznać dla celów podatkowych jako koszty uzyskania przychodów z zysków kapitałowych. W razie natomiast przeznaczenia środków na inną działalność (np. operacyjną), czyli dla osiągania przychodów z innych źródeł, koszty te powinny być przypisane do innych źródeł.

To nie jedyne zagadnienie na gruncie CIT, nad którym warto się pochylić. Uwadze polecam także zagadnienie ulgi na zatrzymane zyski.

Autor: Michał Drozdyk – doradca podatkowy w SZiP TAX